معرفی گیاه بومادران همراه با خواص آن
بومادران یکی از گیاهان دارویی بسیار باارزش است که دارای خواص نسبتاً زیادی است. ازجمله خواص اصلی آن، اثرات ضداسپاسم، ضدنفخ، ضدورم (ضدالتهاب)، مقوی معده، صفراآور و برطرف کردن بیاشتهایی است. مصرف خوراکی آن جهت برطرف کردن مشکلات رودهای – معدهای ازجمله اسهال و دلدرد بسیار موثر است. بومادران سالیان دراز در طب عوام بهعنوان بندآورنده خونریزی ازجمله هموروئید و قاعدگی مصرف میشود. اثر بندآورنده خون این گیاه را مربوط به آلکالوئید آکیلتین میدانند که باعث کاهش زمان انعقاد میشود. بومادران در مشکلات پیشقاعدگی (PMS) باعث منظم شدن قاعدگی، کاهش خونریزی ماهیانه و کاهش درد میگردد. اثر دیگر آن بهتر نمودن جریان گردش خون بوده و بهعنوان یک داروی ضد ترومبوز مغزی و شریانی میتواند مورد استفاده قرار گیرد. همچنین تقویت رگهای واریسی از دیگر آثار خوب این گیاه است. اثر ضد میکروب قوی و کاهش پرفشاری خون بومادران نیز مکرراً گزارش شده است. از اثرات دیگر آن میتوان خاصیت ضد حساسیت آن را ذکر نمود. همچنین میتوان بهعنوان یک گیاه معرق آن را در سرماخوردگی مصرف نمود.
عوارض جانبی:
با وجودی که بومادران جزء گیاهان با حداقل عوارض جانبی است، لیکن ممکن است بهطور معدود باعث درماتیت شود، ایجاد این حساسیت بهاحتمالقوی مربوط به گواینولیدها ازجمله آلفا – پروکسی آشی فولید میباشد. در صورت ایجاد حساسیت، مصرف دارو باید متوقف شود.
برای رفع این بیماری سه گرم یا دو گرم تخم مرزه را در یک استکان آب جوش دم کرده و با کمی شکر مصرف نمایید. در صورت لزوم این کار را پس از چند ساعت تکرار کنید
تداخل دارویی:
مقدار مصرف زیاده از حد ممکن است تداخلاتی با داروهای ضد انعقاد، فشارخون، ادرارآور و مسکن ایجاد نماید.
احتیاط:
بهتر است در زمان حاملگی و شیردهی از این گیاه استفاده نشود.
طریقه و مقدار مصرف:
مقدار ۲ تا ۴ گرم از سرشاخههای گلدار را با حدود یک لیوان آب به مدت ۱۰ دقیقه میجوشانیم؛ سپس صاف کرده و پس از سرد شدن میل میشود. این مقدار مصرف را میتوان بین یک تا سه بار در روز (هنگام صبحانه، ناهار، شام) تکرار کرد. جوشانده حاصل بسیار تلخ است و میتوان آن را با نبات یا عسل تا حدی تغییر مزه داد.
مهمترین اثرات گزارششده بومادران:
ضد درد، ضد باکتری، ضد تب، ضد ورم، ضد اسپاسم، ضد کرم، ضد آدم، ضدویروس، ضد نفخ، ضدعفونیکننده مجاری ادرار، معرق، ادرارآور، قابض، خلطآور، ضد خونریزی، ملین، مسکن، محرک، پشهکش، حشرهکش، کاهنده قندخون، کاهشدهنده پرفشاری خون، صفراآور و قاعدهآور.
اثرات مهم:
دارچین مقوی معده، ضد نفخ و ضد اسهال است. همچنین از آن بهعنوان معطر کننده در ادویهجات استفاده میشود.
عوارض جانبی:
دارچین در حد مصرف معمول دارای عارضه نیست؛ ولی مصرف مقادیر زیاد آن ممکن است باعث تاکیکاردی؛ بیخوابی و دپرسیون گردد.
فرآوردههای گیاهی:
فرآوردههای دارچین اکثراً بهصورت مخلوط با گیاهان دیگر مصرف میشود. همچنین از آن بهصورت تیبگ (چای) نیز تهیه شده است که با قرار دادن در یک لیوان آب جوش، برای چند دقیقه، قابلمصرف میباشد.
طریقه و مقدار مصرف:
روزانه میتوان ۴-۲ گرم از پودر دارچین استفاده کرد. استفاده از اسانس آن، روزانه بین ۲/۰-۵ ۰/۰ گرم بلامانع است. دارچین بهصورت دیگر و به شرح زیر نیز مصرف میشود.
دمکرده:
به ۲ تا ۴ گرم از پودر دارچین یک لیوان آب جوش اضافه نموده و ۲۰ دقیقه به حال خود میگذاریم. بهتر است درب ظرف بسته باشد و یا پارچهای روی آن قرار دهیم. سپس صاف کرده و صافشده را میل میکنیم. دمکرده برای درمان اسهال، ضعف کلیه و حالات سرماخوردگی مفید است.
احتیاط:
استفاده آن در زمان شیردهی، مطالعه نشده است، لذا بهتر است در زمان شیردهی مصرف نشود.
موارد منع مصرف:
در زمان حاملگی، وجود زخمهای گوارشی و وجود تبهای با منشأ ناشناخته نباید مصرف شود.
مهمترین اثرات گزارششده دارچین:
ضد درد، آلرژیزا، ضد باکتری، بیحسکننده، ضد اسهال، ضد تهوع، ضدهیستامین، ضد اکسیدان، ضد پروستاگلاندین، ضد لوسمی، ضد تب، ضدعفونیکننده، ضد اسپاسم، ضد زخم، ضدویروس، قابض، ضد قارچ کاندیدا، معرق، کاهشدهنده، پرفشاری خون، لاروکش، حشرهکش، کاهشدهنده چربی، محرک، آرامبخش و مقوی معده.
نام علمی: Achillea millefolium
نام رایج در ایران: بومادران
تیره: Asteraceae
منشاء: بومی نیمکره شمالی زمین است.
قسمت های دارویی:
سرشاخه های گلدار و برگ آن. شاخه برگ دار و گاهی گل ها به تنهایی نیز مورد استفاده قرار می گیرند.
ترکیبات شیمیایی:
این گیاه معطر دارای اسانس، اینولین و کمی تانن است و در کشورهای اروپایی به عنوان دارو برای قطع تب استفاده می شود.سرشاخه های گلدار آن دارای اسانس نوعی هتروزید مولد اسید سیانیدریک، گلکو آلکالوئیدی به نام آکی لئن، اینولین، مواد چرب مومی، فیتوسترول، تانن، اسید آکونی تیک (اسید آکی لنیک) و … است.
خواص دارویی گیاه بومادران :
در قرون اولیه از بومادران برای بند آوردن خون و علاج زخم هایی که با خون ریزی همراه بوده، استفاده می کردند. مردم برخی از کشورها، از پیکر رویشی پخته شده این گیاه برای درمان کبودی ناشی از ضربه در اطراف چشم استفاده می کردند.دم کرده سرشاخه های گلدار آن، در رفع گاستریت های حاد و مزمن، رفع نفخ و ترش کردن، اثر نافذ دارد. همچنین استفاده از دم کرده بومادران، سبب کاهش فشار خون شده و برای نارسایی های کیسه صفرا استفاده می شود. در ازدیاد ادرار و رفع سنگ کلیه نیز موثر است. به علاوه باد شکن و تب بُر نیز می باشد.اسانس آن خاصیت ضد باکتری و ضد تورم دارد. از این اسانس در صنایع دارویی، بهداشتی و آرایشی در تهیه کِرم ها و پمادهای محافظ پوست و داروهای ضد تورم استفاده می شود.بومادران به علت دارا بودن تانن و مواد تلخ عطری، به روی سلسله اعصاب و قلب نیز اثر می گذارد و در مواردی مانند خستگی عمومی، ضعف قلب، ورم ماهیچه های دل، بیماری های عصبی مانند ضعف اعصاب، هیستری، صرع و قلنج های تشنج آور، نتایج مفیدی می دهد. شیره تازه این گیاه در آنژین، احساس گرفتگی ناگهانی و خواب رفتگی سودمند است.همچنین بومادران بر اثر قابض بودن در رفع ترشحات زنانگی، بند آوردن خون و رفع اخلاط خونی، بواسیرهای خونی و اسهال ساده، اثر معالج دارد.این گیاه به طور خاصی تب بُر است. ضماد آن جهت درد سینه مفید است. بخور و جوشانده آن برای درمان زکام مفید است. پس در زمان سرماخوردگی استفاده از آن توضیه می شود.
۱- ادرار را زیاد می کند، در نتیجه برای سنگ های کلیه مفید است.
۲- باد شکن است.
۳-ماساژ دادن محل درد با روغن بومادران یا گذاشتن سوخته آن بر روی محل زخم، موجب ۴-تسکین درد و جلوگیری از خونریزی می شود.
۵-در قدیم ضماد بومادران یعنی برگ های تازه آن را که با روغن ترمس (باقلای مصری) مخلوط بوده، بر روی محل کچلی یا روی صورت مردان جوان برای رویش مو قرار می دادند.
۶-جوشانده سرشاخه گلدار آن برای رفع دردهای قاعدگی مفید است.ضماد بومادران برای درد سینه و انواع سردرد استفاده می شود.
طرز استفاده از گیاه بومادران :
۱-دم کرده ۱۰ تا ۲۰ گرم سرشاخه گلدار یا برگ در نیم لیتر آب و مصرف یک تا سه فنجان در روز (این دم کرده چون سریعاً فاسد و تیره رنگ می شود باید همیشه به مقادیر کم تهیه شود) اصلح آن است که برای هر وعده، دم کرده تازه تهیه و مصرف کرد.
۲-شیره تازه گیاه به مقدار ۵۰ تا ۱۰۰ گرم در روز.
۳-تنطور (تنتور) یک پنجم به مقدار ۳۰ تا ۵۰ قطره در روز.
۲-۴ قاشق چایخوری از سرشاخه های گلدار را در یک فنجان آب دم کنید و در طول روز، ۳ فنجان مصرف نمایید.
۵-در استعمال خارج، از جوشانده ۳۰ تا ۶۰ در هزار سرشاخه های گلدار گیاه برای تهیه لوسیون ها، حمام و همچنین به کار بردن بصورت تنقیه استفاده بعمل می آید. شیره تازه گیاه نیز برای قراردادن بر روی زخم و جراحات، شکاف و ترک پستان و محل دردناک بواسیر، مورد استفاده قرار می گیرد. با افزودن ۲۰ گرم اسانس بومادران به ۴۵ گرم پماد کامفره، نوعی پماد برای مالیدن بر روی محل دردناک روماتیسم تهیه می شود.
۶-دم کرده سرشاخه های گلدار بومادران به مدت ۵ روز (صبح یک فنجان و شب یک فنجان) ۷-برای رفع زخم معده، مفید ذکر شده و همچنین برای دفع صفرا.برای رفع خارش شدید، ۵۰ گرم گیاه را در یک حلب آب ریخته و بجوشانید و بدن را با آن بشوئید.
گردآوری: