استخوان یک بافت زنده است. استخوان رگ خونی و سلول زنده دارد. همین زنده بودن است که به آن امکان میدهد رشد کند و خود را ترمیم کند. در طول عمر، بافت استخوانی بدن مرتبا به توسط سلول های خورنده ای که در آن است (به اسم استئوکلاست) جذب شده و در همان حال استخوان جدید به توسط سلول های استئوبلاست بر روی آن جایگزین میشود. به این ترتیب بافت همه استخوان های بدن مرتبا در حال نو شدن است.
ورزش یکی از راه های جلوگیری از پوکی استخوان است
بسیاری از دانشمندان بر این باورند که عواملی چون سن، جنس، سابقه خانوادگی، نژاد و قومیت، بیماری ها و اختلالات، داروها، تنباکو، وزن، تغذیه در ابتلا به پوکی استخوان مؤثر هستند.
سن
با بالا رفتن سن، احتمال ابتلا به پوکی استخوان نیز افزایش می یابد. فرد ممکن است در هر سنی دچار پوکی استخوان شود اما افراد مسن، بیشتر در معرض این بیماری هستند.
جنس
خانم ها بیشتر از آقایان، در معرض ابتلا به پوکی استخوان هستند.
در ادامه مطلب با جوانی ها همراه باشید.
سابقه خانوادگی
احتمال ابتلا به پوکی استخوان در افرادی که والدین آنها به پوکی استخوان دچار هستند، بیشتر است.
نژاد و قومیت
مردم همه نژادها و قوم ها دچار پوکی استخوان می شوند اما آمریکایی های آفریقایی تبار نسبت به بقیه افراد، کمتر به پوکی استخوان دچار می شوند.
بیماری ها
برخی از بیماری ها یا اختلال ها احتمال پوکی یا شکستگی استخوان را افزایش می دهند. مهم ترین آنها، تراکم پایین استخوان است. آرتروز روماتوئیدی و دیابت نیز احتمال پوکی استخوان را افزایش می دهند.
داروها
داروها جزء مهمی از درمان بیماری ها هستند اما برخی از آنها، احتمال پوکی استخوان را افزایش می دهند؛ استروئیدها (که ورزشکاران برای چربی سوزی از آن استفاده می کنند)، برخی از داروهای ضد تشنج و شیمی درمانی های برخی از سرطان ها نمونه ای از این داروها هستند. افرادی که از این داروها استفاده می کنند باید با پزشک خود مشورت کنند تا راهی برای جلوگیری از آسیب استخوان ها را به آنها معرفی کند.
بسیاری از عوامل مؤثر در پوکی استخوان، تغییرپذیر هستند و می توان از طریق تغییرات سبک زندگی یا استفاده از داروها آنها را برطرف کرد. این عوامل عبارت اند از:
فعالیت جسمانی
ورزش یکی از بهترین راه ها برای جلوگیری از پوکی استخوان است. ورزش های تحمل کننده وزن (همچون پیاده روی، بالا رفتن از پله ها و ورزش های وزنه ای) به استحکام بیشتر استخوان کمک می کنند؛ در ورزش های تحمل کننده وزن، بدن بر خلاف جاذبه زمین حرکت می کند و اصطلاحاً وزن خود را تحمل می کند. ورزش به جلوگیری از بیماری های دیگری همچون بیماری های قلبی، سکته مغزی، دیابت، چاقی و سرطان روده بزرگ نیز کمک می کند. سعی کنید که روزانه ۳۰ دقیقه ورزش کنید.
علت پوکی استخوان
سیگار کشیدن
افراد سیگاری بیشتر از دیگران به پوکی استخوان دچار می شوند. سیگار از طرق مختلف بر پوکی استخوان تأثیر می گذارد. به عنوان نمونه، سیگار سطح هورمون های بدن را تغییر می دهد و می تواند بر جذب کلسیم تأثیر بگذارد.
قرار گرفتن در معرض دود سیگار نیز خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی، سکته مغزی، بیماری عروقی محیطی (تنگ شدن رگ های خونی خارج از مغز و قلب)، نفخ، برونشیت، دیابت و سرطان های ریه، مثانه، کلیه، لوزالمعده، دهانه رحم، لب، دهان، زبان، حنجره، حلق و مری را افزایش می دهد. برای بسیاری از مردم، ترک سیگار بهترین و تنها راه برای بهبود سلامتی آنها است.
وزن
خطر ابتلا به پوکی استخوان در افراد لاغر بیشتر از افراد چاق است. افراد چاق به چند دلیل کمتر دچار پوکی استخوان می شوند. چربی اضافی افراد چاق، موجب افزایش ترشح هورمون استروژن می شود (که از پوکی استخوان سریع جلوگیری می کند) ، وزن بیشتری را بر استخوان ها تحمیل می کند (که موجب استحکام بیشتر استخوان می شود) و می تواند در هنگام زمین خوردن، به عنوان یک محافظ عمل کند و از شکستگی استخوان جلوگیری کند.
علی رغم اینکه وزن بیشتر به جلوگیری از پوکی استخوان کمک می کند، اما فشار اضافی را به کل بدن وارد می کند و احتمال ابتلا به دیابت، فشار خون بالا، کلسترول بالا، بیماری های قلبی و سکته مغزی را افزایش می دهد. حفظ وزن مناسب به کاهش احتمال سرطان های روده بزرگ، کلیه، سینه و رحم کمک می کند. با توجه به همه این مطالب، اضافه وزن راه مناسبی برای محافظت از استخوان ها نیست و برای این منظور، بهتر است از روش های دیگری همچون فعالیت بدنی و تغذیه مناسب بهره ببرید.
تغذیه
تغذیه مناسب به داشتن استخوان های سالم کمک می کند. دریافت کلسیم، ویتامین D و ویتامین K کافی، برای کاهش احتمال ابتلا به پوکی استخوان ضروری است. لبنیات، انواع مغزها، غلات کامل، سبزیجات برگ دار و سبز و مکمل های کلسیم منابع مناسبی از کلسیم هستند. انواع تخم ها، ماهی های روغن دار، لبنیات غنی شده و نور مستقیم خورشید (که به جذب ویتامین D کمک می کند) منابع خوبی از ویتامین D هستند. سبزیجات برگ دار و سبز همچون کلم پیچ، اسفناج، کلم بروکلی، گل کلم و کاهو منابع خوبی از ویتامین K هستند.
دریافت بیش از حد ویتامین A به صورت رتینول، خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می دهد. مصرف روزانه رتینول خود را در حدود ۲۵۰۰ تا ۵۰۰۰ واحد نگه دارید. بهترین راه برای کنترل این مسئله این است که بیش از حد از مواد غنی شده با ویتامین A استفاده نکنید. زمانی که قصد خرید یک مولتی ویتامین را دارید، توجه کنید که ویتامین A آن بیش از ۵۰۰۰ واحد نباشد و حداقل حاوی ۲۰ درصد ویتامین A کاروتن بتا باشد.