ورم شدید ، افزایش ناگهانی وزن و بالا رفتن شدید فشار خون ، تاری دید ، سرگیجه و سر درد همه می توانند به یک خانم باردار بگویند اوضاع خوب نیست. « پره اکلامپسی » یا مسمومیت بارداری یکی از اختلالات مهم دوران بارداری است که می تواند یک مادر باردار را در میانه راه مجبور به زایمان زودرس کند. گر چه اغلب زنان تصور می کنند مسمومیت های بارداری حاصل میل خانم های باردار به نمک است اما متخصصان می گویند یک زن حتی در صورت کم کردن نمک از رژیمش هم می تواند دچار این مسمومیت های مهلک شود و جان خود و جنینش را به خاطر بیندازد. در خصوص این بیماری که معمولا از هفته بیستم بارداری شروع می شود و در سه ماهه آخر بارداری بیش ترین قربانی یانش را می گیرید ، با دکتر شیرین نیرومنش ، متخصص زنان و زایمان و فوق تخصص پریناتولوژی گفت و گو کردیم. این استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران به شما در مورد دلایل بروز مسمومیت بارداری ، علائم و راه های تشخیص و درمان آن توضیح می دهد.
هر ورز فشار تان را چک کنید
مسمومیت بارداری یکی از عوارض مهم و خطرناک بارداری و یکی از عوامل مرگ مادر و جنین در سرتاسر دنیا است. این اختلال دو علامت مهم دارد : افزایش فشار خون و دفع پروتئین از ادرار. فشار خون به طور طبیعی در یک خانم باردار باید حدود ۱۱ یا ۱۲ روی ۸ باشد و فشار ۱۴ روی ۹ یا بالاتر بود به طور جدی تحت بررسی و آزمایش قرار بگیرد.
نشانه های مسمومیت را بشناسید
یکی دیگر از علائم مهم مسمومیت بارداری ، دفع پروتئین از ادرار است که با انجام آزمایش ادرار ۲۴ ساعته مشخص می شود. اگر دفع پروتئین بیشتر از میزان طبیعی باشد فرد باید بستری شود و آزمایش های تکمیلی برای بررسی عملکرد کلیه ها ، کبد ، انقعاد خون و … را انجام دهد. هم چنین باید از نظر رشد و سلامت جنین تحت مراقبت قرار بگیرد. در چنین وضعیتی فشار خون چندین بار در روز اندازه گیری می شود و با قطعی شدن مسمومیت بارداری ، بارداری پر خطر نامیده می شود. لازم به ذکر است که مسمومیت بارداری معمولا تا زمان زایمان به پیشرفت خود ادامه می دهد چرا که در حقیقت علت آن خود بارداری است.
شاید علائمی نداشته باشید
مسمومیت های بارداری ، بیماری اواخر بارداری است. به عبارتی بعد از هفته بیستم و دراکثر موارد در سه ماهه سوم بارداری روی می دهد. علت اصلی این بیماری تقریبا ناشناخته است. در واقع مسمومیت در اثر بارداری و جفت پیش می آید و نوعی عکس العمل بدن مادر نسبت به سلول های جفت است. این موضوع باعث انقباض عروق و تولید موادی از جفت می شود که فشار خون را بالا می برند.
چه زمانی نگران شوید
مسمومیت بارداری اگر با فشار خون در حد ۱۴ یا ۱۵ روی ۹ همراه باشد ، خفیف محسوب می شود اما اگر فشار خون به ۱۶ روی ۱۱ یا بالاتر برسد ، مسمومیت شدید به حساب می آید. در این صورت ممکن است علائمی چون سردرد ، سرگیجه ، تاری دید ، درد زیر جناغ سینه ، تهوع ، استفراغ و ورم کل بدن به خصوص دست و صورت ایجاد شود. در اواخر بارداری نیز ممکن است فرد به علت ورم شدید هر هفته بیش از یک کیلو گرم اضافه وزن پیدا کند. این مسمومیت در موارد پیشرفته به علت اثراتی که بر انعقاد خون ، کبد و کلیه می گذارد منجر به خطرات جانی ، تشنج و خون ریزی مغزی در مادر می شود. وجود خون در ادرار نیز می تواند نشانه مشکلات انعقادی پیشرفته باشد. در مراحل انتهایی نارسایی کلیوی هم ممکن است حجم ادرار کاهش پیدا کند.
بعد از زایمان هم باید تحت نظر باشید
این اختلال معمولا تا حدود شش هفته بعد از بارداری بهبود کامل پیدا می کند البته در بعضی خانم ها علائم ممکن است بعد از زایمان شروع شود. پس از عوارض آن فقط مختص دوران بارداری نیست و گاهی بعضی عوارض از جمله تشنج تا شش هفته بعد از زایمان هم ممکن است در مادر ایجاد شود بنابراین خانمی که فشار خون بالا دارد باید تا شش هفته بعد از زایمان هم ممکن است در مادر ایجاد شود بنابراین خانمی که فشار خون بالا دارد باید تا شش هفته بعد از زایمان تحت نظر پزشک باشد و دستورات لازم را اجرا کند.
کدام خانم ها در خطر بیشتری هستند ؟
مسمومیت بارداری در بارداری اول، افراد دیابتی ، افراد چاق ، خانم های باردار بالای ۳۰ سال ، کسانی که در سنین خیلی پایین باردار می شود ، مبتلایان به فشار خون بالا یا کسانی که سابقه بیماری های کلیوی دارند و هم چنین مبتلایان به بیماری لوپوس شایع تر است علاوه بر این خانم هایی که در بارداری اول شان مسمومیت بارداری را تجربه می کنند بیشتر از بقیه افراد در خطر ابتلا به این اختلال در بارداری بعدی خود هستند اما این موضوع صد در صد نیست ؛ یعنی ابتلا به بیماری مسمومیت در بارداری اول الزاما با تکرار آن در بارداری دوم همراه نیست.
ژنتیک هم بی تاثیر نیست
احتمال ابتلا به مسمومیت بارداری در صورت وجود سابقه خانوادگی بیش تر می شود بنابراین اگر مادر یا خواهرتان این اختلال را تجربه کرده اند باید حتما موضوع را با پزشک در میان بگذارید تا مراقبت ها دقیق تر و با فاصله کم تری انجام شود خطر بروز این مسمومیت در بارداری های دوقلویی یا چند قلویی نیز بیش تر است در واقع این بارداری ها پر خطر محسوب می شوند و تمامی عوارض بارداری از جمله دیابت بارداری ، زایمان زودرس ، جفت سر راهی ، خون ریزی های دوران بارداری و … در آن ها بیش تر دیده می شوند.
بی توجهی به درمان و خطر مرگ جنین
در این اختلال به دلیل این که فشار خون مادر بالا می رود ، رشد جنین در داخل رحم تاخیر پیدا می کند بنابراین جنین در داخل رحم تاخیر پیدا می کند بنابراین جنین نسبت به سن خود کم وزن باقی می ماند. هم چنین ممکن است مایع اطراف جنین کاهش پیدا کند و زایمان زودرس اتفاق بیفتد. در واقع ۵۰ درصد از نوزادان در مسمومیت بارداری به صورت نارس متولد می شوند چرا که گاهی پزشک مجبور است به علت فشار خون بالا ، زایمان را زودتر از موعد خاتمه دهد تا جان مادر به خطر نیفتد. احتمال مرگ جنین در داخل رحم یا بعد از تولد نیز در این اختلال افزایش پیدا می کند. « دکولمان » یا جدا شدن زودرس جفت هم یکی دیگر از عوارض مسمومیت بارداری است. این وضعیت که خطر جانی برای مادر و جنین دارد در اواخر بارداری و قبل از زایمان اتفاق می افتد و طی آن فرد دچار خون ریزی و درد شدید می شود.
قبل از ۳۰ سالگی باردار شوید
برای پیش گیری از ابتلا به مسمومیت بارداری توصیه می شود قبل از ۳۰ سالگی اقدام کنید. برخورداری از یک رژیم غذایی سالم و وزن مناسب نیز احتمالا مسمومیت بارداری را کاهش می دهد. توصیه می شود همه خانم ها قبل از اقدام به بارداری با متخصص زنان مشاوره داشته باشند تا آزمایش های لازم را انجام دهند و از لحاظ فشار خون ، وزن و بیماری های زمینه ای بررسی شوند. در این آزمایش اگر نکته ای غیر طبیعی دیده شود یا فشار خون و وزن بالا باشد ، فرد باید ابتدا تحت نظر پزشک این مشکلات را اصلاح کند و بعد باردار شود.
بعد از تشخیص چه کنیم ؟
به محض تشخیص مسمومیت بارداری ، فرد باید در بیمارستان بستری شود و آزمایش های لازم را انجام دهد. در واقع اگر جنین قابلیت زندگی در خارج از بدن مادر را داشته باشد یا مسمومیت بارداری از نوع شدید باشد ، ختم بارداری توصیه می شود اما اگر مسمومیت بارداری از نوع خفیف باشد با مراقبت های دقیق ، تکرار آزمایش ها ، بررسی سلامت جنین و کنترل فشار خون مادر شاید بتوان تا رسیده شدن جنین و آمادگی او برای زندگی خارج از بدن مادر ، بارداری را ادامه دهد.
در این صورت توصیه می شود فرد استراحت نسبی داشته باشد ، استرس را کاهش دهد و آرامش خود را حفظ کند. در خیلی از موارد نیز پزشک به خانم های شاغل توصیه می کند سر کار نروند و مراقبت ها و مراجعات پزشکی را در فواصل کوتاه تری انجام دهند. هم چنین بهتر است یک رژیم غذایی کم نمک با میزان زیاد پروتئین ، کلسیم ، لبنیات کم چرب و سبزی جات داشته باشند.
مجله لحظه نما
گردآوری: جوانی ها
مسمومیت در دوران بارداری,وزن,سرگیجه,پزشکی,بیماری,پره اکلامپسی,زایمان,زنان و زایمان,بارداری,مسمومیت,نمک,فشار خون,دفع پروتئین,کلیه,کبد,انعقاد خون,علائم مسمومیت,انقباض عروق,جفت جنین,حجم ادرار,ژنتیک,دیابتی,بیماری لوپوس,زایمان زودرس,درمان و خطر مرگ,خون ریزی,بارداری تا ۳۰ سالگی,رژیم غذایی,کلسیم,لبنیات,سبزیجات