سرطان پستان هنگامی که در زمان حاملگی یا در اولین سال بعد از زایمان اتقاق بیافتد، به عنوان «سرطان پستان طی حاملگی» شناخته می شود. سرطان پستان و سرطان گردن رحم، شایعترین سرطانهایی هستند که طی حاملگی دیده می شوند که در مجموع حدود ۵۰ درصد تمام سرطان های حین حاملگی را شامل می شوند. احتمال بروز سرطان پستان در دوران حاملگی بسیار کم است. ولی از این نظر اهمیت دارد که معاینه پستان برای تشخیص زودرس در بارداری و شیردهی مشکل می شود. اهمیت سرطان پستان در دوران حاملگی این است که به علت تغییرات هورمونی بدن و به دنبال آن تغییرات پستان در زمان بارداری (مثل بزرگ شدن پستان)، هر گونه علائم یا تغییرات مربوط به سرطان، ممکن است جلب توجه نکند و دیرتر کشف شود و به این ترتیب، تشخیص بیماری به تعویق بیافتد. مسلماً اگر پزشک و بیمار از تظاهرات مختلف سرطان و نیز تغییرات دوران بارداری و شیردهی اطلاع کافی داشته باشند، میزان تأخیر در تشخیص به حداقل خواهد رسید.
علائم:
در دوران بارداری نیز مانند زمان غیر بارداری، شایعترین علامت بیماری وجود یک توده بدون درد در پستان است. بیش از ۹۰ درصد موارد این توده ها توسط خود فرد کشف می شوند. سایر علائم عبارتند از فرورفتگی نوک پستان، چسبندگی تومور به پوست با یا بدون ضخیم شدن پوست پستان، فرورفتگی پوست یا چسبندگی پوست به قسمت های زیرین و بزرگ شدن غدد لنفاوی زیر بغل. اساساً هر گونه تغییر واضحی که اخیراً در ناحیه پستان و قفسه سینه ایجادشده و قبلاً وجود نداشته است، باید مورد توجه قرار بگیرد.
لازم به ذکر است که مانند بیماران غیر حامله، در این بیماران نیز در اثر بی توجهی به علائم اولیه، ممکن است بیماری در مراحلی کشف شود که به نقاط دیگر بدن منتشر شده است.
در موارد نادر حتی بدون وجود علائم اولیه در پستان، انتشار بیماری به سایر نقاط بدن اتفاق می افتد و بیماری با تظاهراتی در سایر نقاط بدن خود را نشان می دهد.
تشخیص:
استفاده از روش های تشخیصی که در افراد معمولی به کار می روند، در دوران بارداری کمی دچار محدودیت می شود. ماموگرافی در این دوران ارزش تشخیصی زیادی ندارد زیرا افزایش نسوج و غدد پستانی در زمان حاملگی، نمای رادیولوژیک خاصی ایجاد می کند که تفسیر آن را مشکل می سازد. عوارض ماموگرافی برای جنین، در صورتی که پوشش محافظتی خاص به کار برده شود، قابل اغماض خواهد بود و به هر حال استفاده از آن به نظر پزشک بستگی دارد.
سونوگرافی در تفکیک تومورهای توپر از کیست ها مفید است و در مواردی که معاینه بالینی مشکوک و بیمار از درد یا حساسیت پستان شاکی است، مفید می باشد. توده های پستانی که در زمان حاملگی لمس می شوند، باید به دقت توسط پزشک بررسی شوند و مورد ارزیابی قرار بگیرند. در مواردی که پزشک قویاً مشکوک به سرطان است ممکن است پس از معاینه اقدام به انجام نمونه برداری سوزنی یا بیوبسی باز نماید.
تصمیم گیری در مورد اینکه توده های پستانی در زمان حاملگی فقط تحت نظر قرار گرفته شوند، کار آسانی نیست. چراکه با افزایش اندازه پستان و ازدیاد عروق ناشی از حاملگی، معاینه بالینی روز به روز مشکل تر می شود. تومور لمس شده ممکن است در معاینات بعدی ناپدید شود، در صورتی که در واقع در حال بزرگ شدن است و به سادگی لابه لای بافت پستان مخفی شده است. به همین علت تأخیر تشخیص در معاینه بالینی این بیماران به میزان قابل توجهی گزارش شده است.
پس از تشخیص سرطان پستان، بررسی از نظر دست اندازی تومور به بافت های دیگر می تواند با استفاده از MRI بدون تزریق ماده حاجب انجام شود.هر گونه توده پستانی را در زمان حاملگی و شیردهی جدی بگیرید
درمان:
هدف از درمان سرطان پستان در زمان حاملگی، این است که ضمن درمان، حاملگی به سیر خود ادامه دهد. البته در این رابطه، استثنائاتی هم وجود دارد و در هر فرد باید به صورت جداگانه عمل شود ولی شواهدی مبنی بر اینکه ختم حاملگی وضعیت بیمار را بهتر میکند وجود ندارد. اعمال جراحی با حفظ پستان در سه ماهه اول حاملگی نباید انجام شوند زیرا پس از این گونه اعمال، حتماً باید پرتو درمانی انجام شود و تماس با اشعه برای جنین مضر است. جراحی پستان در زمان حاملگی در اغلب اوقات با موفقیت انجام می شود و حداقل خطر را برای مادر و جنین، بخصوص در سه ماهه دوم و سوم دارد. درمان متداول برای سرطان های پستان قابل عمل در حاملگی، در سه ماهه اول عمل برداشت کامل پستان تحت بیهوشی عمومی است ولی در سه ماهه سوم می توان پستان را حفظ کرد. در سه ماهه دوم به شرطی می توان پستان را حفظ نمود که رادیو تراپی به بعد از زایمان موکول شود. پس از بررسی جواب آسیب شناسی بیمار، تصمیم گیری اختصاصی در مورد انجام شیمی درمانی بعد از عمل صورت خواهد گرفت. شیمی درمانی در سه ماهه اول منجر به اسیب جنین در ۱۲% موارد می شود ولی در سه ماهه دوم و سوم شواهد آسیب جنین وجود ندارد. بیماران در مراحل پیشرفته بیماری که غیر قابل عمل باشند، ممکن است قبل از عمل جراحی نیاز به شیمی درمانی، داشته باشند که در این موارد درمان مطابق نظر و تصمیم تیم پزشکی معالج بیمار صورت می گیرد و سپس در صورت امکان، کاندید جراحی می شوند. در صورت ادامه شیمی درمانی و شروع هورمون درمانی شیردهی باید متوقف شود.
سرنوشت بیمار پس از درمان چگونه خواهد بود؟
نتایج بررسی های گذشته حاکی از این بود که سرطان پستان در دوران حاملگی پیشرفته تر و مهاجم تر است. مطالعات جدیدتر نشان داده اند که با در نظر گرفتن تمام شرایط، شامل مرحله بیماری صرفاً حامله بودن بیمار وضعیت بیماری را وخیم تر نمی کند. اگر چه ممکن است زایمان زودتر از موعد و نوزادان کم وزن و نارس در این افراد بیشتر دیده شوند که نشانگر محیط نامساعد داخل رحمی است.
حاملگی پس از سرطان پستان:
با توجه به اینکه بسیاری از بیماران مبتلا به سرطان پستان در سنین باروری هستند، یک سؤال مهم برای بیماران مطرح می شود: «آیا من می توانم پس از درمان سرطان پستان، حامله بشوم؟»
یک قانون کلی:
سرطان های پستان که در زمان غیر حاملگی تشخیص داده شده اند، باید بطور مناسبی درمان شوند و قبل از اقدام به حاملگی، بطور صحیح و تا زمان مناسب پیگیری شوند.
در خانمهایی که قبل از شروع درمانها، پریود های منظم داشته اند، حتی با قطع قاعدگی احتمال تخمک گذاری وجود دارد بنابراین در صورت شروع درمان هورمونی باید از روشهای پیشگیری از بارداری به نحو مناسب استفاده نمایند. برای بیمارانی که قبل از درمان، در سنین حوالی یائسگی بوده اند، ابتدا باید آزمایشات خونی مناسب از نظر بررسی وضعیت یائسگی انجام شود.
درمانهای هورمونی در صورت حاملگی احتمال اختلالات جنینی را افزایش می دهند، لذا استفاده از روشهای صحیح جلوگیری با دقت کافی اکیداً توصیه می شود.
به علت اینکه اغلب موارد عود طی ۲ سال اول پس از اتمام درمان اتفاق می افتند، توصیه میشودکه حاملگی تا ۳-۲ سال پس از اتمام درمان به تعویق بیافتد و در صورتی که قصد بارداری وجود دارد باید تاموکسیفن قطع شود. با این وجود راجع به این موضوع کاملاً با احتیاط و بر اساس شرایط هر بیمار بایستی تصمیم گیری شود. در صورتی که شواهدی از عود بیماری وجود نداشته باشد، خانم هایی که به دنبال سرطان پستان حامله می شوند باید مانند هر خانم حامله دیگری پیگیری شوند.
جراحی و شیردهی:
جراحی در بافت پستان اگر در زمان شیردهی یا مدت کوتاهی بعد از آن باشد، ممکن است منجر به ترشح شیر از محل برش یا به اصطلاح فیستول شیری شود، به همین دلیل چنانچه جراحی پستان ضروری نباشد، بهتر است در زمان شیردهی انجام نشود و یا چنانچه مدت کوتاهی بعد از قطع شیردهی باشد پزشک معالج با تجویز دارو ترشح شیر را متوقف نماید و سپس اقدام به جراحی کند در موارد اجتناب ناپذیر که جراحی در زمان شیردهی انجام و فیستول شیری ایجاد شده است با رعایت بهداشت فردی و مصرف آنتی بیوتیک در صورت بروز عفونت می توان فیستول شیری را کنترل نمود.
مرتبط:
استعمال سیگار موجب سرطان مثانه می شود.
درمان سرطان پروستات با نانو ذرات آهن توسط ایرانیان
بالا بودن میزان مرگ ناشی از سرطان کودکان در ایران
برخی از نشانه‌های ناخوشایند بارداری
رایجترین خطرات دوران بارداری .!!