گل گاوزبان ؛ گیاه آرام بخش
گاوزبان (Borago officinalis) گیاه علفی و یک‌ساله است که ارزش دارویی دارد. گاوزبان احتمالاً از شمال آفریقا به نواحی دیگر راه یافته و امروزه در منطقه مدیترانه، نواحی شمال آفریقا و قسمت‌هایی از خاورمیانه می‌روید. گل، برگ و سرشاخه‌های گلدار آن به مصرف دارویی می‌رسد. گاو در زبان ترکی به معنی آبی هم آمده است و گل گاو زبان یعنی گلی که برگی آبی دارد.
این گیاه یکی از غنی‌ترین منابع اسیدهای چرب اصلی بشمار می‌رود بطوریکه از آن به عنوان غنی‌ترین منبع شناخته‌شده برای (Gamma Linoenic Acid (GLA معرفی شده‌است. گل گاوزبان از اردیبهشت تا شهریور گل می‌دهد.
گل گاوزبان؛ گیاه آرام بخش
خواص
– روغن گل گاوزبان، برای درمان اختلالات پوستی از جمله اگزما، درماتیت سبورئیک که اغلب باعث خارش، قرمزی و پوسته ریزی مخصوصاً در ناحیه سر می شود و درماتیت عصبی که واکنش پوست نسبت به فشار های عصبی است که منجر به پوسته ریزی و خارش پوست می شود، مورد مصرف قرار می گیرد.
– جوشانده گل گاو زبان دارای اسید های چرب ضروری مورد نیاز بدن است که می توانند بر روی وضعیت روحی، روانی یا التهاب داخلی اثر مستقیم داشته باشند. در صورتی که فرآیند متابولیک بدن مانند موارد وابسته به قلب و عروق به درستی کار نکند، مصرف این داروی گیاهی می تواند مفید واقع شود.
– این جوشانده برای بهبود وضعیت مو، ناخن و پوست تاثیر فراوانی دارد.
– گل گاوزبان به دلیل داشتن سطح بالای کلسیم و آهن و مواد مغذی نظیر پتاسیم، روی، ویتامین های C و B و بتاکاروتن برای زنانی که اغلب دچار کمبود این مواد ضروری هستند مفید است.
– جوشانده گل گاوزبان باعث تصفیه خون می شود.
– در بسیاری از کشورها، برگ های تازه این گیاه را در انواع سالاد استفاده می کنند.
– جوشانده گل گاو زبان دارای خواص دیگری از جمله تقویت کلیه ها به دلیل ادرار آور بودن و آرامبخش بودن می باشد.
گل گاوزبان؛ گیاه آرام بخش
مضرات
– مصرف این گیاه در دوز زیاد یا دراز مدت، به دلیل داشتن موادشیمیایی خطرناکی به نام آلکالوئید های پیرولیزیدینی (PAS) می تواند باعث بروز سرطان کبد و یا آسیب به این عضو حیاتی شود.
– به دلیل داشتن آلکالوئید های پیرولیزیدینی (PAS) زنان باردار باید حد الامکان از مصرف این گیاه خودداری کنند زیرا این ماده شمیایی ممکن است باعث شود که نوزاد در زمان تولد ناقص به دنیا بیاید. همچنین مادرانی که در حال شیردهی به نوزاد خود هستند، حدالامکان از مصرف گل گاو زبان خودداری کنند زیرا احتمال انتقال این ماده شیمیائی خطرناک از طریق شیر مادر به نوزاد وجود دارد.
– مصرف روغن گل گاو زبان ممکن است باعث افزایش و طولانی شدن مدت زمان خونریزی شود به همین دلیل استفاده از آن بر روی زخم ها باید بسیار با احتیاط انجام شود.
– مصرف گل گاوزبان ممکن است در بعضی از افراد باعث بروز بیماری های کبدی شود.
– افرادی که بر روی آنها عمل جراحی انجام شده است در صورت مصرف گل گاو زبان، احتمال خونریزی در آنها افزایش می یابد به همین جهت حداقل تا ۲ هفته پس از جراحی باید از مصرف این گیاه خودداری کنند زیرا این گیاه تا حدی خون را رقیق می کند.
گل گاوزبان؛ گیاه آرام بخش
دکتر غلامرضا امین، متخصص فارموکوگنوزی در مورد مقدار مصرف گل گاوزبان می‌گوید: به طور کلی، مصرف روزی یک وعده دمنوش گل گاوزبان برای افراد سالم مشکلی ایجاد نمی‌کند اما باید برای خرید گل‌ها و برگ‌هایی که می‌توان از آنها دمنوش‌های گیاهی تهیه کرد، توجه لازم داشت و از مکان‌های معتبر، چنین محصولاتی را خریداری کرد چون گاهی در مخلوط کردن برگ‌ها و گل‌ها در برخی عطاری‌ها و مراکز فروش این محصولات تقلب اتفاق می‌افتد.
خوردن این خوراکی‌های تقلبی هم باعث بروز مشکلاتی می‌شود. با این حال، اگر گل گاوزبان را از مراکز معتبر تهیه کنید، می‌توانید دمنوش آن را با مخلوط کردن گل و آب‌جوش و دم کردن آن به مدت حدود ۱۰ دقیقه روی حرارت غیرمستقیم مانند بخار کتری یا سماور آماده کنید.