دانستنی آزمایش ضروری برای بانوان
زندگی در شهرهای بزرگ بدون هوای آلوده، آب آلوده به نیترات شده، آلودگی صوتی، استرس و… امکان‌پذیر نیست پس چرا بعضی‌ها سالم و سلامت تا ۱۰۰ سالگی عمر می‌کنند و بعضی‌ها در جوانی و میانسالی به انواع و اقسام بیماری‌ها مبتلا می‌شوند و خیلی زود دنیا را ترک می‌کنند؟! پاسخ این سوال را شاید بتوان در یک کلمه خلاصه کرد: «غربالگری».
تحقیقات ثابت کرده‌اند افرادی که به‌طور مرتب آزمایش می‌دهند و تحت بررسی‌های پزشکی قرار می‌گیرند به مراتب عمر طولانی‌تر و مفیدتری دارند. آزمایش‌های دوره‌ای به شما کمک می‌کنند از هزینه‌های گزاف درمان، درد، ناتوانی و افسردگی حاصل از بیماری‌ها در امان بمانید. البته آزمایش همیشه باعث پیشگیری نمی‌شود اما اغلب اوقات می‌تواند بیماری را در مراحل اولیه تشخیص داده و شانس درمان را افزایش دهد. در این مقاله به هفت آزمایش ضروری برای خانمها در سنین مختلف اشاره خواهیم کرد.
یک نکته مهم:
اگر در معرض عوامل خطرساز سرطان‌ها، دیابت، فشار خون، چربی خون، پوکی استخوان و. . . قرار دارید و سابقه این بیماری‌ها در خانواده‌تان وجود دارد، باید طبق نظر پزشک از سنین پایین‌تر و در فواصل کوتاه‌تر مورد آزمایش و بررسی قرار بگیرید پس حتما در این مورد از پزشک خانواده خود سوال کنید.
۱٫ اگر می‌خواهید از سرطان سینه پیشگیری کنید. . .
ماموگرافی و معاینه سینه
سرطان سینه شایع‌ترین سرطان در میان خانمها به شمار می‌آید. هرچه زودتر متوجه این سرطان شوید، شانس بیشتری برای درمان خواهید داشت چراکه در مراحل اولیه، احتمال انتقال آن به غدد لنفاوی، شش‌ها، مغز و. . . کمتر است.
معاینه سینه:
در سنین ۲۰ تا ۴۰ سالگی باید هر یک تا سه سال سینه‌های‌تان توسط متخصص زنان معاینه کلینیکی شود. بعد از ۴۰ سالگی نیز این معاینه باید هر سال انجام شود. در این تست، پزشک با لمس انگشتان خود سعی می‌کند توده‌ها یا هر برآمدگی غیر عادی را در سینه تشخیص دهد.
ماموگرافی:
در ۴۰ تا ۵۰ سالگی باید سالی یک‌بار ماموگرافی انجام دهید. از ۵۰ تا ۷۴ سالگی نیز باید هر دو سال یک‌بار این آزمایش را انجام دهید. بعد از ۷۵ سالگی هم باید با نظر پزشک آن را تکرار کنید. در ماموگرافی، سینه تحت فشار نسبی قرار می‌گیرد سپس با استفاده از اشعه ایکس از آن عکسبرداری میشود. این روش می‌تواند توده را قبل از اینکه متوجه آن شوید، تشخیص دهد. با این حال دریافت نتیجه طبیعی، صددرصد احتمال سرطان را رد نمی‌کند بنابراین باید این آزمایش را در فواصل منظم تکرار کنید. خانم‌هایی که در معرض خطر سرطان سینه هستند شاید به سونوگرافی و ام‌آر‌آی سینه هم احتیاج پیدا کنند.
۲٫ اگر نگران سلامت جنسی‌تان هستید. . .
پاپ‌اسمیر و تست HPV
با انجام تست پاپ‌اسمیر در فواصل منظم می‌توان به‌راحتی سلول‌های غیرعادی دهانه رحم را شناسایی و با برداشتن آنها از ابتلا به سرطان دهانه رحم پیشگیری کرد. دهانه رحم یا سرویکس یک معبر باریک بین رحم و واژن است. علت اصلی سرطان دهانه رحم نیز ویروس زگیل تناسلی یا پاپیلوم انسانی (HPV) شناخته شده است.
پاپ‌اسمیر:
انجام پاپ‌اسمیر پس از ازدواج و شروع اولین رابطه زناشویی، حداقل هر دو سال یک‌بار تا ۳۰ سالگی توصیه میشود. از ۳۰ سالگی به بعد نیز اگر نتیجه سه‌بار پاپ‌اسمیر پشت سر هم طبیعی باشد می‌توان هر سه سال یک‌بار آن را تکرار کرد. برای انجام پاپ‌اسمیر، پزشک با قرار دادن وسیله‌ای به نام اسپکولوم داخل واژن سعی می‌کند کانال واژن را باز کند و آن را به خوبی بررسی کند. توجه داشته باشید که ۷۲ ساعت قبل از انجام آزمایش باید از شست‌وشوی داخل واژن با آب و مواد ضدعفونی‌کننده پرهیز کنید. این آزمایش همچنین نباید در دوران قاعدگی یا خونریزی فعال انجام شود.
تست HPV:
از ۳۰ سالگی باید هر پنج سال یک‌بار همراه پاپ‌اسمیر، تست تشخیصی ویروس HPV را نیز انجام دهید. برای این منظور پزشک پس از قرار دادن اسپکولوم داخل واژن با استفاده از وسیله کوچکی از سلول‌های دهانه رحم نمونه‌برداری می‌کند و آن را برای آزمایشگاه می‌فرستد تا هرگونه تغییر سلولی منجرشونده به سرطان مشخص شود. از این طریق همچنین می‌توان سایر بیماریهای مقاربتی را تشخیص داد.از ۶۵سالگی به بعد نیز اگر مرتب بررسی شده باشید و خطری برای سرطان نداشته باشید، شاید دیگر احتیاجی به این تست نباشد. با این حال بهتر است در این مورد از پزشک خود سوال کنید. اگر هم دهانه رحم‌تان را خارج کرده‌اید لازم نیست این تست را انجام دهید اما باید سالی یک‌بار توسط متخصص زنان معاینه شوید.با انجام برخی آزمایشات می توان جلوی ابتلا به برخی بیماری ها را گرفت. خصوصا که با افزایش سن افراد در معرض خطر ابتلا به بیماری های مختلفی قرار می گیرند و انجام این آزمایشات ضرورت بیشتری پیدا می کند.
۱- پوکی استخوان
در پوکی استخوان یا استئوپروز، استخوان ها ضعیف و شکننده می شوند.زنان بعد از سن یائسگی، به علت کاهش توده استخوانی دچار استئوپروز می شوند.غالبا اولین علامت پوکی استخوان، شکستن استخوان در اثر افتادن از جایی و یا حتی پیچ خوردگی می باشد.لذا بهتر است زنان ۵۰ ساله و بیشتر، آزمایش تشخیص پوکی استخوان را انجام دهند.
آزمایش تشخیص پوکی استخوان
آزمایشی به نام سنجش تراکم استخوان می تواند میزان تراکم مواد معدنی موجود در استخوان و ابتلا به استئوپروز را مشخص کند.انجام این آزمایش می تواند خطر شکستگی استخوان را کاهش دهد.آزمایش سنجش تراکم استخوان برای زنان ۶۵ ساله به بالا و برای زنان کمتر از ۶۵ سال که عوامل خطر استئوپروز را دارند، مفید است.
۲- فشار خون بالا
با افزایش سن، خطر ابتلا به فشار خون بالا نیز زیاد می شود.این افزایش فشار خون به وزن فرد و شیوه زندگی او نیز وابسته می باشد.افزایش فشار خون می تواند بدون هیچ گونه علامتی، موجب آنوریسم گردد. آنوریسم، ورم دیواره رگ های خونی می باشد.کنترل فشار خون بالا باعث کاهش بیماری های قلبی، سکته و نارسایی کلیه می گردد.
اندازه گیری فشار خون بالا
موقع اندازه گیری فشار خون با دستگاه فشارسنج، دو عدد مشخص می شود، یکی فشار خون ماکزیمم و دیگری فشار خون مینیمم.فشار خون طبیعی کمتر از ۱۲۰ روی ۸۰ می باشد.فشار خون بالا، بیشتر از ۱۴۰ روی ۹۰ می باشد.
۳- کلسترول خون بالا
مقدار زیاد ldl کلسترول یا کلسترول بد، یک عامل خطر برای آترواسکلروز یا تصلب شرایین می باشد.آترواسکلروز باعث سفت و باریک شدن عروق خونی توسط پلاک می گردد.این بیماری، با گذشت زمان می تواند به حمله قلبی و سکته منجر شود.سایر عوامل خطر آترواسکلروز شامل: فشار خون بالا، دیابت و کشیدن سیگار می باشد.تغییر شیوه زندگی و مصرف داروها تحت نظر پزشک می تواند خطر ابتلا به بیماری های قلبی را کاهش دهد.
اندازه گیری چربی خون
پزشک با استفاده از اندازه گیری چربی خون ناشتا، می تواند به مشکل پی ببرد.آزمایش اندازه گیری چربی خون شامل : مقدار کل کلسترول، کلسترول بد (ldl)، کلسترول خوب (hdl) و تری گلیسرید است.برای افراد ۲۰ سال به بالا، این آزمایش باید هر ۵ سال یک بار انجام شود.
۴- دیابت نوع دو
عدم کنترل بیماری دیابت عوارض زیادی در پی دارد، مثل بیماری قلبی، سکته، بیماری کلیوی، نابینایی و صدمه به رگ های خونی شبکیه چشم و آسیب عصبی.اگر دیابت زود تشخیص داده شود، می توان با رژیم غذایی، ورزش و کاهش وزن اضافی، این بیماری را کنترل کرد.
آزمایش تشخیص دیابت نوع دو
آزمایش قند خون ناشتا برای تشخیص دیابت مهم است. بعد از ۸ ساعت گرسنگی، آزمایش خون گرفته می شود.اگر میزان قند خون ۱۰۰ تا ۱۲۵ باشد، نشان دهنده مرحله قبل از دیابت می باشد.اگر قند خون ۱۲۶ و یا بیشتر باشد، نشان دهنده ابتلا به دیابت است.اگر دیابت ندارید، از سن ۴۵ سالگی به بعد، هر سه سال یک بار آزمایش قند خون را انجام دهید.ولی اگر عوامل خطر دیابت را دارید، زود به زود این آزمایش را بدهید.
۵- ایدز
hiv نام ویروسی است که موجب بیماری ایدز می شود.بعد از ابتلای فرد به ایدز، تا مدت ها ممکن است هیچ علامت آشکاری از بیماری ایدز وجود نداشته باشد، ولی خون و ترشحات بدن آلوده به hiv می باشد.هنوز درمان قطعی برای این بیماری شناخته نشده است.درمان های جدید با استفاده از داروهای ضد hiv می توانند به سیستم ایمنی در مقابله با این ویروس کمک کنند.اگر دیابت زود تشخیص داده شود، می توان با رژیم غذایی، ورزش و کاهش وزن اضافی، این بیماری را کنترل کرد
آزمایش تشخیص hiv
ویروس hiv می تواند برای سالیان سال بدون هیچ علامتی در بدن وجود داشته باشد.تنها راهی که می توان این ویروس را تشخیص داد، انجام آزمایش خون می باشد.اولین آزمایش برای تشخیص بیماری ایدز، به نام elisa و یا eia خوانده می شود.ممکن است جواب آزمایش اولی مثبت باشد، ولی شما به این ویروس آلوده نشده باشید، لذا آزمایش دیگری را برای تائید انجام می دهند.آزمایش دوم به نام بررسی blot خوانده می شود.اگر شما فکر می کنید در تماس با ویروس hiv قرار گرفته اید، این آزمایش ها را انجام دهید.دو ماه بعد از آلودگی به ویروس hiv، جواب آزمایش های بالا مثبت می شود. اما در موارد نادری، شش ماه بعد مشخص می شود که فرد به ایدز مبتلا شده است.اگر شما ایدز دارید و باردار شده اید، با پزشک خود صحبت کنید تا راه های کاهش خطر انتقال این بیماری به جنین را برای شما بگوید.
۶- گلوکوم
گلوکوم یا آب سیاه چشم، موجب تخریب اعصاب بینایی و بروز نابینایی می شود.گلوکوم با زاویه باز اولیه، رایج ترین نوع گلوکوم می باشد.این نوع اغلب بدون هیچ علامتی رخ می دهد و زمانی متوجه می شویم که خیلی دیر شده و بینایی فرد کم شده است.اندازه گیری فشار داخلی چشم می تواند از نابینایی در اثر گلوکوم جلوگیری کند.
آزمایش تشخیص گلوکوم
اندازه گیری فشار داخلی چشم توسط پزشک، بستگی به سن فرد و دارا بودن عوامل خطر این بیماری دارد.سن بیشتر از ۶۰ سال، سابقه خانوادگی ابتلا به گلوکوم، سابقه آسیب چشمی و مصرف استروئیدها جزو عوامل خطر گلوکوم می باشند.اندازه گیری فشار چشم برای افراد سالم و با سن کمتر از ۴۰ سال، ۲ تا ۴ سال یک بار لازم است.