پیشگیری بهترین راه حل برای جلوگیری از ابتلا به نارسایی کلیه است. اما هیچ پیشگیری مؤثری بدون شناخت علل نارسایی کلیه امکانپذیر نیست.
علائم نارسایی کلیه چیست؟
یکی از شایعترین علل ابتلا به نارساییهای کلیوی، دیابت و قند است و در رتبههای بعد فشار خون ، بیماریهای التهاب کلیه (گلو مرونونویت)، سنگ کلیه، ناهنجاریهای مادرزادی دستگاه ادراری، مجاری کلیه، برگشت ادرار از مثانه به کلیهها و پلی کستیک قرار میگیرد.
معمولاً بیمارانی که مبتلا به بیماریهای فوق هستند بتدریج کارکرد کلیههای آنان کاهش پیدا میکند و در اکثر موارد بیمار اطلاعی از بیماری خود ندارد. از آنجایی که نارساییهای کلیوی ممکن است علائم واضحی نداشته باشد، توصیه میشود که معاینات دورهای، سالانه یا سالی دوبار انجام شود و در افرادی که سابقه قند، فشار خون و سابقه ارثی بیماریهای کلیوی دارند، معاینات و آزمایشات با فواصل کمتر انجام شود.
برای پیشگیری از ابتلا به نارساییهای کلیوی، کنترل قند و فشار خون اهمیت زیادی دارد. در ابتلا به بیماری التهاب کلیه عوامل مختلفی وجود دارد که یکی از آنها ابتلا به گلودرد استرپتوکوکی است که بخصوص در اطفال و نوجوانان شایع است. در صورتی که درمان مناسب انجام نشود، در آینده موجب نارسایی کلیه میشود.
بنابراین گلودردهای چرکی نیاز به تشخیص سریع و درمان مناسب دارد . در بیمارانی که سنگ کلیه دارند درمان سنگ و پیگیری بعدی جهت بررسی احتمال عود سنگ ضرورت دارد. در اطفال، برگشت ادرار از مثانه به کلیهها شایع است که معمولاً بهصورت تب تظاهر میکند. بنابراین در اطفال دچار تب بدون علت، آزمایش کشت ادرار از نظر تشخیص برگشت ادرار ضرورت دارد.
در صورتی که این بیماری تشخیص داده نشود میتواند چندین سال بعد باعث نارسایی کلیه شود. یکی دیگر از علل نارسایی کلیه، ناهنجاریهای مادرزادی است که معمولاً در اطفال و نوجوانان بهصورت علائم ادراری تظاهر میکند. بنابراین در اینگونه از بیماران بررسیهای تشخیصی ضرورت دارد.
با توجه به آنچه گفته شد باید در نظر داشته باشیم که در هر سنی احتمال نارسایی کلیه وجود دارد و در تمام مقاطع سنی، نیاز به معاینات و آزمایشات دورهای است.
اما سؤال دیگری که مطرح میشود این است که وقتی بیمار دچار نارسایی کلیه شد چه باید کرد؟
چنانکه گفته شد نارسایی کلیه وقتی رخ میدهد که کارکرد کلیهها به حد پایینتر از ۱۵ درصد برسد. در این حالت بدون درمان جایگزین، بسیاری از مبتلایان قادر به ادامه حیات نخواهند بود و نیازمند همو دیالیز یا پیوند کلیه خواهند داشت.
دیالیز اگرچه نخستین راه درمان جایگزین کلیه است اما پیوند کلیه راه حل بهتری برای درمان نارساییهای کلیه است زیرا بعد از پیوند کلیه بیمار تقریباً کیفیت زندگی طبیعی دارد و این درمان هم در کشور ما به دلیل پیوند کلیه از بیمار مرگ مغزی رو به افزایش است. به این ترتیب بیماران کیفیت زندگی بهتر خواهند داشت و از میزان بیماران دیالیزی کاسته خواهد شد.
نارسایی کلیهیا نارسایی کُلیَوی در پزشکی به شرایطی که در آن کلیه نتواند به طور بایسته عمل کند گفته میشود و به معنی کاهش شدید عملکرد کلیه است. کلیه نقش مهمی در دفع مواد زائد و تعادل آب والکترولیتها در بدن دارد. نارسایی حاد کلیوی (ARF) در اثر تخریب کلیهها پدید میآید و با فقدان سریع عملکرد کلیوی مشخص میشود.
این بیماری منجر به ناهنجاریهای الکترولیتی و بر پایه اسید و احتباس فراوردههای زاید نیتروژنی از قبیل اوره و کراتینین میگردد.[۱] علت اصلی بیماریهای کلیه مانند سندرمهای نفروتیک یا نفریتیک هستند. نارسایی کلیوی دو نوع مزمن و حاد تقسیم میگردد. هر یک از این دو نوع خود میتواند در نتیجهٔ شمار زیادی از دیگر معضلات بدنی پدید آمده باشد. در مراحل انتهایی درمان نگهدارنده، دیالیز ( صفاقی یا عروقی) و پیوند کلیه است
ارسایی کلیه به دو نوع حاد و مزمن تقسیم می شود. نارسایی حاد در صورت درمان می تواند به کلی بهبود یابد اما نارسایی مزمن کلیه معمولا بدون انجام دیالیز یا پیوند کلیه قابل درمان نیست.
نارسایی حاد
وجود نشانههای نارسایی شامل کاهش شدید ادرار٬ تجمع ازت و افزایش حجم مایع برونسلولی و ادم(خیز) به سه زیرگروه تقسیم میشود:
پیش کلیوی: ناشی از نقص در پرفیوژن خون به کلیه(گلومرولها) بدلیل کاهش در برونده قلبی٬ کاهش حجم خونی و افزایش در مقاومت رگها
کلیوی: ناشی از آسیبهای شدید به پارانشیم کلیه
پس کلیوی: پیآمد هرنوع بستهشدن(انسداد) در مسیر دفع ادرار
نارسایی مزمن
با نشانههای عمده همچون تجمع سموم دفعی از ادرار در بدن و نقص در تعادل فیزیولوژیک.
در اغلب موارد،بیمار سالها به این بیماری مبتلاست بدون آنکه خودش خبر داشته باشد و نهایتا وقتی علائم این بیماری بروز می کند که چاره ای جز انجام مکرر دیالیز یا پیوند کلیه نیست.بنابراین افرادی که در معرض ابتلا به این بیماری هستند(مثل افراد دیابتی یا فشارخونی) باید بطور دوره ای آزمایشهای مربوط به عملکرد کلیه شان را انجام دهند تا نارسایی کلیه شان در مراحل اولیه کشف شود؛ چون در این صورت می توان با دارو و رژیم غذایی سرعت پیشرفت نارسایی کلیه را کند کرد. از علتهای عمده نارسایی مزمن میتوان به دیابت٬ گلومرونفریت٬ کیست و بیماریهای دستگاه ادراری اشاره نمود.
علل نارسایی کلیه
دیابت و پرفشاری خون از مهمترین علل بروز نارسایی مزمن کلیوی هستند. عفونتهای مکرر، خودایمنی(نوع حاد) نیز می تواند موجب نارسایی کلیه شود.مسمومیتهای دارویی و سم مار از علل نارسایی حاد کلیه هستند. کنترل نکردن این بیماری به از بین رفتن کامل عملکرد کلیهها منجر میشود که در این شرایط، انجام دیالیز(تراکافت) و یا پیوند کلیه برای ادامه حیات بیمار ضروری خواهد بود.
گردآوری توسط:مجله اینترنتی جوانیها