پلی کیستیک و نکات مهم راجب آن
برای اینکه راجب بیماریهای تخمدان بدانیم ابتدا باید درباره تخمدان وعملکردش به زبانی ساده بیشتر آشنا شویم.در تخمدان زنان سلولهای اولیه ای وجود دارد که که این سلول تبدیل به تخمک میشوند و در صورت لقاح با اسپرم جنین بوجود خواهد آمد اما تخمک چگونه و چرا بوجود می آید
درون مغز هر انسانی غده ای با نام هیپوفیز وجود دارد و داستان تخمک از اینجا آغاز میگردد
اول هر دوره پریودی هیپوفیز دستور(هورمونی) با نام FSH را صادر میکند که به تخمدان دستور میدهد که چند سلول از سلول های اولیه ای را که فقط در تخمدان وجود دارد رشد بده و تخمدان ۹ الی ۱۰ تا از این سلولها را انتخاب میکند
وشروع به رشد دادن آنها میکند این سلولهای در حال بزرگ شدن از خودشون دستوری (هورمون) با نامهای استروژن و پروژسترون تولید میکنند برای رحم که به رحم دستور میده که خودتو برای ورود تخمک و یک بارداری احتمالی آماده کن و رحم هم شروع به رشد کردن و آماده کردن خودش میکنه و دیواره هاش رو بیشتر میسازه (با مویرگهای بسیار ظریف)
بین روزهای ۱۲ تا ۱۶ بعد از آخرین پریودی دوباره هیپوفیز یک دستور دیگه ( هورمون) با نام LH میده که به تخمدان دستور میده بزرگترین و بهترین و آماده ترین سلول را برای تخمک شدن به رحم بفرست و فقط ۱ سلول را و به بقیه سلولهایی که این ماه آماده کردی هم برای پشتیبانی از تخمک به ساختن هورمون پروژسترون ادامه بدهند تا اگر جنینی به وجود آمد بتونه
به زندگی داخل رحمی اش ادامه بده اگر حاملگی صورت بگیره جنین به همون سلولهای پشتیبانی که پروژسترون تولید میکردند دستور ادامه تولید پروژسترون را میدهد واگر حاملگی نداشته باشیم هیپوفیز دوباره همون دستور FSH را میدهدسلولهای قبلی تحلیل می روند و تخمدان دوباره شروع به رشد دادن سلولهای جدید میکند و هر ماه این داستان از زمان بلوغ تا یائسگی ادامه دارد
حالا چرا دچار مشکلات و بیماریهای تخمدان میشویم
یک جواب ساده خواهیم داشت هر وقت در این چرخه مشکلی بوجود بیاد مثلا در خود تخمدان و یا هیپوفیز و یا داخل رحم و یا هر علتی از جای دیگر بدن بتواند در روند این چرخه مشکل بوجود بیاورد در این صورت فرد دچار بیماریهای تخمدان میشود.
از جمله دلایلی که باعث تداخل میشه در این چرخه (هیپوفیز- تخمدان- رحم)
· چاقی (چربی بدن افراد چاق میتونه باعث زیاد شدن هورمون استروژن و هورمون مردانه بشود)
· علت های ژنتیکی
· استرس های روحی
· مشکلات هورمون انسولین و دیابت
· مشکلات و بیماریهای تیروئیدی
· مشکلات غده فوق کلیوی
· تومورهای مغزی
· مشکلات وبیماریهای عفونی ومیکروبی لگن ورحم
· بعضی داروها با پروژسترون ها و هورمون های
· و خیلی دلایل شناخته شده و غیر شناخته شده دیگه میتونه باعث تداخل در عملکرد درست تخمدان بشه
اولین و مهمترین علامتی که میتونیم بفهمیم دچار مشکلات تخمدانی شدید نامنظم شدن پریودی ها( قاعدگی) استاز شایعترین مشکلات تخمدانی تنبلی تخمدان (PCO) یا سندرم تخمدان پلی کیستیک است
سندرم تخمدان پلی کیستیک که در برخی موارد از آن به عنوان کم کاری تخمدان یاد می شود از بیماری های شایع در زنان است و به دلیل عوارضی که می تواند داشته باشد، بسیار مهم است.
این سندرم اغلب با وجود سابقه در بستگان (خواهر، مادر، عمه، خاله و…) اتفاق می افتد و در واقع مجموعه ای از علائم است که می تواند در یک نفر همه این علائم باشد یا تنها برخی از آنها خود را نشان دهد.
مهم ترین علامت این سندرم، تخمک گذاری های کم و نامنظم ، عدم تخمک گذاری به مدت طولانی و حتی طی ماه هاست که این مشکل خود را به صورت پریودهای دیر به دیر و گاهی هر چند ماه یک بار نشان می دهد. اصولا قاعدگی طبیعی هر ۲۸ تا ۳۰ روز یک بار است و این فاصله می تواند
از هر ۲۱ روز تا ۳۵ روز یک بار هم باشد.اما اگر طولانی تر از این زمان باشد یعنی از شروع یک قاعدگی تا شروع بعدی بیش از ۳۵ روز طول بکشد نیاز به بررسی و مراجعه به پزشک دارد. برخلاف تصور عمومی بروز این اتفاق در سنین پایین (۱۷ـ ۱۶ سالگی) بی اهمیت نیست و حتی بیماری کم کاری تخمدان یا تخمدان پلی کیستیک می تواند از همین زمان شروع شود.
از علائم دیگر این سندرم زیاد شدن هورمون های مردانه یا علائم آن است؛ یعنی می تواند این هورمون ها زیاد شوند یا فقط علائم افزایش این هورمون ها به صورت افزایش موهای زاید یا آکنه بروز کند. افزایش موهای زاید به معنی افزایش موهای نواحی خاصی از بدن که معروف ترین آن ناحیه فوقانی لب و چانه است اتفاق می افتد و در این نواحی به دلیل حساس بودن ریشه های مو به هورمون های مردانه، موها زبر، خشن و سیاه تر از معمول رشد می کنند.
همانطور که گفته شد از نظر آزمایشگاهی میزان هورمون های مردانه در این بیماری می تواند افزایش نیابد اما علامت هیرسوتیسم با پرمویی وجود داشته باشد. علامت پرمویی در ۷۰ درصد کسانی که سندرم تخمدان پلی کیستیک دارند، روی می دهد.
از دیگر علائم این بیماری بروز چاقی و آکنه (جوش های صورت در سن بلوغ) و هیرسوتیسم یا پرمویی بخصوص در سنین شروع پریود است. اغلب این علائم با پریودهای دیر به دیر همراه است. هرچند این سندرم می تواند بدون تاخیر پریود هم رخ دهد.از علائم آزمایشگاهی دیگر این سندرم مقاومت به انسولین است که در نهایت می تواند منجر به دیابت شود.
از مهم ترین علائم این سندرم که علت نامگذاری آن به عنوان تخمدان پلی کیستیک است، دیده شدن کیست های متعدد کوچک در تخمدان ها در سونوگرافی است. سایز این کیست ها معمولا زیر ۱۰ میلیمتر بوده (۹ ۲ میلیمتر) و به تعداد زیاد در هر تخمدان می باشد و برخلاف کیست های بزرگ تر و منفرد تخمدان معمولا طی ۲ تا ۳ ماه بعد از بین نمی روند. به علاوه در سونوگرافی این افراد معمولا سایز تخمدان ها بزرگ تر از حد عادی است. البته این علامت هم مثل سایر علامت های این سندرم در همه افراد دیده نمی شود. در مورد عوارض و درمان این سندرم هفته آینده خواهیم نوشت.
گردآوری: