رشد غیرسرطانی سلو‌ل‌های رحم است را فیبروم رحمی می گویند . به طور معمول در سال‌های باروری ظاهر میشود. بروز فیبروم رحمی خطر ابتلا به سرطان رحمی را افزایش نمی‌دهد و تقریبا هیچ‌وقت هم تبدیل به سرطان نمی‌شود.
اگر علائمی مثل قاعدگی های سنگین و دردناک، خونریزی های بین دو دوره عادت ماهانه، احساس پُری در پایین شکم، تکرر ادرار، احساس درد هنگام رابطه جنسی و احساس درد در پایین کمر دارید در مراجعه به پزشک و انجام سونوگرافی از رحم درنگ نکنید. «فیبروم رحم» (Uterin fibroids) یکی از شایع ترین بیماری های زنان است که هیچ گروه سنی از ابتلا به آن مصون نیستند، هرچند سن شایع بروز آن دهه سوم و چهارم زندگی است.
با آنکه برخی از انواع فیبروم رحم مشکلات متعددی مانند نازایی و سقط جنین را به وجود می آورند، جای تعجب است که غالب زنان فیبروم را به عنوان بیماری جدید نمی گیرند اما واقعیت این است که این بیماری می تواند به کم خونی، اختلال در دفع و فشار به کلیه نیز منجر شود. آمار جهانی حاکی از آن است که حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد زنان به فیبروم مبتلا هستند، اما متاسفانه در ایران آمار دقیقی از تعداد زنان متبلا به این بیماری در دسترس نیست، درست مانند دیگر بیماری ها. البته آماری غیررسمی اعلام کرده که از هرچهار زن در ایران سه زن به این بیماری مبتلا هستند. در گذشته برای درمان فیبروم از عمل های جراحی باز استفاده می شد که روشی وقت گیر بود و احتمال عفونت را افزایش می داد.
همچنین دوران طولانی درمان و نقاهت روش های جراحی باز موجب می شود عملکرد شغلی و اجتماعی بیمار مختل شود. اما امروزه جراحی های لاپاراسکوپی به طور گسترده ای مورد استقبال جراحان و بیماران قرار گرفته است. برای کسب اطلاعات دقیق و به روز درباره این بیماری و شیوه های درمانی جدید آن (که به جراحی های کم تهاجمی معروف اند) پای صحبت های دکتر ابوالفضل مهدی زاده کاشی نشستیم. او جراح و متخصص زنان، زایمان و نازایی، استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران و رئیس بخش زنان بیمارستان حضرت رسول اکرم (ص) است.
گفته می شود که فیبروم شایع ترین بیماری رحم است. ابتدا بفرمایید که اصلا فیبروم چیست و معمولا در چه سنی بیشتر شایع است.
– فیبروم ها که نوعی تومور خوش خیم رحم محسوب می شوند معمولا در سنین باروری به وجود می آیند. درواقع فیبروم همان بافت عضلانی رحم است که به صورت غیرطبیعی رشد کرده و به شکل توده ای درآمده است. این توده ها ممکن است در مکان های مختلفی رشد کنند که شایع ترین آن جدار رحم است (که می تواند در جدا داخلی حفره رحم و پایین عضلات جدار یا زیر سروز رحم باشد).
اما به ندرت در جاهای دیگری مثل دهانه رحم یا روی طناب هایی که رحم را به دیواره شکم می آویزد نیز ممکن است دیده شوند. اندازه این توده ها از کمتر از یک سانتی متر با بیش از ۲۰ سانتی متر و تعداد آنها ممکن است یک یا چندتا باشد. این بیماری در سنین مختلف بروز پیدا می کند، اما بیش از ۹۰ درصد احتمال بروز آن در دهه سوم و چهارم زندگی است. البته، براساس آمار، این عارضه ممکن است در بیش از ۷۰ درصد زنانی که در دهه پنجم زندگی قرار دارند نیز دیده شود.
دلایل پیدایش و شیوع فیبروم چیست؟
– علت دقیق بروز فیبروم های رحمی ناشناخته است اما فیبروم ها بیش از هرچیز از زمینه های ژنتیکی نشئت می گیرند. به بیان دیگر، فیبروم های رحمی بیشتر در کسانی دیده می شود که سابقه وجود این بیماری را در بستگان نزدیک خود مانند مادر و خواهر داشته باشند. عامل مهم دیگر در بروز فیبروم ها، تغییرات هورمونی است. فیبروم در دوران قبل از بلوغ بسیار به ندرت اتفاق می افتد و طی دوران بارداری شایع می شود.
از آنجا که هر دو هورمون استروژن و پروژسترون در پیدایش و رشد و نمو فیبروم ها تاثیر دارند، بنابراین عواملی که تماس طولانی مدت با استروژن را در بدن افزایش می دهند (مثل چاقی شدید یا قاعدگی زودرس) احتمال ظهور فیبروم ها را بیشتر می کنند. در مقابل، عواملی که تماس با استروژن را متعادل می کنند (مانند ورزش) نقش محافظت کننده دارند و مانع بزرگ شدن فیبروم ها می شوند. به نظر می رسد چاقی و بی تحرکی را می توان دلیل شیوع فیبروم در زنان دانست.
از روی چه علامت هایی می توان به وجود فیبروم شک کرد؟
– هرچه اندازه فیبروم بزرگ تر باشد علائم بیشتری را ایجاد می کند که معمولا بسته به اینکه در چه قسمتی از رحم قرار داشته باشد، فرق می کند. اگر فیبروم درون حفره رحمی رشد کند (ساب موکوز)، شایع ترین علامت آن خونریزی های شدید ماهانه و حتی بین سیکل های عادت ماهانه است که ممکن است با درد در ناحیه زیر شکم و کمر نیز همراه باشد.
اگر فیبروم بیشتر در قسمت سطح خارجی رحم رشد کند، می تواند بر اندام های اطراف مثل مثانه، رود بزرگ و مجاری ادراری فشار بیاورد و در نتیجه انواع انسداد را در راه تخلیه این اندام ها ایجاد کند. وجود فیبروم ممکن است به نازایی و سقط جنین نیز منجر شود که البته، در این موارد، محل قرارگیری فیبروم و اندازه آن مهم است. گرچه علائم فوق را برای این بیماری درنظر می گیریم، ولی در مواقعی که فیبروم ها کوچک اند و مخصوصا وقتی که به سطح رحم نزدیک ترند گاهی علامتی ندارند و بیمار سال ها از وجود آنها بی خبر می ماند.
ممکن است وجود فیبروم با علائم بیماری دیگری اشتباه گرفته شود؟
– کم خونی، رنگ پریدگی و خستگی زیاد در کنار دردهای شدید در ناحیه شکم، لگن و مهره های تحتانی کم ممکن است ابتدا با دردهای آپاندیسی و نیز کیست تخمدان اشتباه گرفته شود، اما در بسیاری موارد ناشی از فیبروم های رحمی است.
تقسیم بندی فیبروم ها برچه اساسی صورت می گیرد؟
نوعی از فیبروم هست که داخل عضله رحم (اینترامورال) به وجود می آید و در برخی موارد بسیار رشد می کند و باعث بزرگی شکم نیز می شود و با درد و خونریزی زیاد همراه است. نوع دیگری از فیبروم هم به صورت توده ای برجسته در خارج رحم به وجود می آید که به آن ساب سروز گفته می شود. این نوع فیبروم معمولا بدون علامت است و بیمار پس از سونوگرافی از وجود آن باخبر می شود.
این فیبروم خیلی آزاردهنده نیست مگر آنکه بیش از حد رشد کند. نوع سوم فیبروم نیز داخل حفره رحم به وجود می آید که زیرمخاطی نامیده می شود. فیبروم های زیرمخاطی معمولا با خونریزی زیاد همراه هستند و موجب نازایی و سقط جنین می شوند.
شیوه های درمان فیبروم به چه صورتی است؟
– این بیماری معمولا با جراحی درمان می شود و در موارد خاصی که به دلایل گوناگون مانند ابتلای فرد به بیماری های پیشرفته قلبی- عروقی، دیابت، بیماری های خونی و… امکان جراحی وجود نداشته باشد، از درمان های دارویی استفاده می شود. اما دارویی که سبب درمان قطعی فیبروم شود، وجود ندارد و درمان های دارویی فقط به طور موقت فیبروم را کوچک می کنند. در دارودرمانی با تزریق برخی داروها فعالیت تخمدان ها به طور موقت متوقف می شود و با ایجاد یائسگی، وضعیت مناسبی برای کوچک شدن فیبروم به وجود می آید.
همه کسانی که فیبروم دارند با یک روش درمان می شوند؟
– درمان فیبروم های رحمی به عوامل مختلفی بستگی دارد، مثل سن بیمار، اینکه بیمار به سن یائسگی نزدیک است یا نه، شدت و نوع علائم، ترجیح و تمایل بیمار برای فرزند داشتن و مهارت پزشک. روش های مواجهه با فیبروم ممکن است به صورت تحت نظر گرفتن، درمان دارویی، جراحی و بستن شریان های فیبروم به روش آنژیوگرافی باشد.
در مواردی که بیمار علائمی نداشته باشد و شرایط لازم را برای تحت نظر گرفتن داشته باشد، طبق صلاح دید پزشک زیر نظر گرفته می شود و پیگیری و معاینه های دوره ای برای اطمینان از رشد نکردن فیبروم صورت می گیرد. از جمله درمان های دارویی تجویز آمپول هایی است که به صورت ماهانه تزریق می شوند و پس از شش ماه تزریق، اندازه فیبروم تا ۳۰ درصد و اندازه کلی رحم تا ۳۵ درصد کاهش می یابد، هرچند پس از قطع درمان ممکن است اندازه رحم و فیبروم به حالت اولیه برگردد.
ضمنا نمی توان به مدت طولانی از این دارو استفاده کرد زیرا عوارضی مانند پوکی استخوان و یائسگی کاذب ایجاد می کند. بنابراین از این درمان ها برای دوره ای کوتاه و با هدف خاصی استفاده می شود. مثلا برای کوجک کردن اندازه فیبروم ها پیش از اقدام به جراحی یا برای فرصت دادن به بیمار تا کم خونی خود را قبل از جراحی جبران کند. همچنین گاهی برای بیمارانی که نزدیک دوران یائسگی هستند از این داروها استفاده می شود.
از روش جراحی معمولا برای درمان چه نوع فیبروم هایی استفاده می شود؟
– همان طور که گفتم، فیبروم های ساب سروز کوچک و بدون آزار هستند. بنابراین به جراحی نیاز ندارند و فقط باید کنترل شوند که اندازه آنها تغییر نکند. فیبروم های اینترامورال (که داخل عضله رحم قرار دارند) اگر کوچک باشند و مزاحمتی برای بیمار نداشته باشند، نیازی به جراحی ندارند. اما فیبروم های نوع سوم، که زیرمخاطی یا ساب موکوز نامیده می شوند، معمولا با خونریزی زیاد همراه هستند و باید جراحی شوند، زیرا مخاط رحم که قسمت داخلی رحم را تشکیل می دهد و ماهانه ریزش می کند با تشکیل فیبروم های زیرمخاطی برجسته می شود و فضای رحم را پر می کند و به دلیل دارا بودن رگ های شکننده و ریز باعث خونریزی های زیاد می شود.
درمان های جراحی معمولا به چه صورتی انجام می شوند؟
– یکی از روش ها جراحی باز یا لاپارتومی است که در این روش فیبروم ها به هر تعداد و هر اندازه ای که باشند، برداشته می شوند. روش دیگر جراحی بسته یا لاپاراسکوپی است. در این روش سوراخ های ریزی روی شکم ایجاد می شود و فیبروم ها برداشته می شوند. اما این شیوه برای همه بیماران مناسب نیست و شرطش این است که تعداد فیبروم ها محدود و حداکثر سه فیبروم باشد و اندازه آنها نیز از شش سانتی متر بیشتر نباشد. روش جراحی دیگری نیز وجود دارد که هیستروسکوپی نام دارد. در این روش از طریق واژن دستگاهی وارد رحم می شود و فیبروم ها لایه به لایه برداشته و پاک می شوند.
با توجه به اینکه فیبروم ها در سنین مختلف بروز پیدا می کنند، جراحی در سنین پایین ممکن است به بدخیم شدن آنها منجر شود؟
– احتمال بدخیم شدن فیبروم ها بسیار اندک است و برداشتن آنها در سنین پایین به بدخیم شدنشان منجر نمی شود. اگر زنان بالای ۴۰ سال مبتلا به فیبروم شوند و تمایلی به داشتن فرزند نداشته باشند، هنگام عمل جراحی، بنا بر تشخیص پزشک رحم آنها برداشته می شود زیرا معمولا تا ۳۰ درصد احتمال عود فیبروم وجود دارد. اما در زنان زیر ۴۰ سال یا زنانی که با برداشتن رحم موافق نیستند هنگام عمل جراحی فقط فیبروم ها برداشته می شوند.
پس به طور کلی فیبروم رحم بدخیم نمی شود؟
– فیبروم های رحمی شایع ترین تومورهای خوش خیم با منشا عضله های صاف هستند. البته به ندرت ممکن است این تومورها بدخیم شوند، اما بررسی ژنتیکی بین فیبروم ها و سرطان های رحم نشان داده است که این سرطان ها نتیجه تغییرات بدخیم در فیبروم ها نیستند، بلکه غده های سرطانی اصولا ماهیت بدخیم دارند.
فیبروم ها در بسیاری موارد طی دوران بارداری و با افزایش تغییرات هورمونی ایجاد می شوند یا فرد در این دوران از وجود آنها مطلع می شود. برخی فیبروم ها از نظر اندازه و موقعیت قرارگیری ممکن است هیچ ناراحتی ای برای بیمار ایجاد نکنند و برحسب اتفاق در سونوگرافی دیده شوند و با مصرف دارو و یا پس از یائسگی نیز خود به خود از بین بروند. به همین دلیل به ندرت دیده شده است که فیبروم رحمی به سرعت رشد کند یا حتی حالت بدخیم و سرطانی پیدا کند.
فیبروم در صورت درمان نشدن ممکن است چه عوارضی برای بیمار ایجاد کند؟
– از آنجا که برخی از انواع فیبروم خونریزی ایجاد می کنند، در صورتی که درمان نشوند، باعث کم خونی می شوند. برخی دیگر از فیبروم ها، هرچند به خونریزی منجر نمی شوند، اما اندازه بزرگ آنها می تواند مشکلاتی را در نواحی لگن به وجود بیاورد. مثلا ممکن است به روده یا مثانه فشار وارد کنند و به اختلال دفع منجر شوند یا آنکه باعث مسدود شدن حالب شوند و به ازکارافتادگی کلیه ها بینجامند. به همین دلیل درمان فیبروم بسیار مهم است.
احتمال ابتلا به فیبروم های رحمی در چه زنانی بیشتر است؟
– فیبروم های رحمی در زنان چاق و زنانی که هرگز حامله نشده اند یا اولین حاملگی شان در سنین بالا رخ داده است بیشتر دیده می شود. علاوه بر این، بررسی ها نشان می دهد که مصرف سیگار نیز در بروز این نوع فیبروم ها موثر است. اما در کسانی که بش از دو حاملگی داشته اند این فیبروم ها کمتر دیده می شود. مصرف قرص های پیشگیری از بارداری نیز ممکن است احتمال به وجود آمدن فیبروم ها را کاهش دهد.
این فیبروم ها ممکن است در بارداری تاثیر داشته باشند؟
– در درصدی از بیماران نازا ممکن است فیبروم های رحمی به عنوان دلیلی برای ناباروری مطرح شوند. به خصوص اگر محل قرار گرفتن فیبروم ها زیر لایه مخاطی رحم باشد احتمال باروری کاهش می یابد و برداشتن آن باروری را افزایش می دهد.
بعضی زنان هم با وجود داشتن فیبروم باردار می شوند…
– در این زنان احتمال بروز عوارضی چون تداخل در کاشته شدن و رشد تخم لقاح یافته در رحم، اختلال در خون رسانی به جنین از طریق جفت (به دلیل کاشته نشدن تخم در محل فیبروم که خود باعث اختلال در رشد داخل رحمی جنین می شود)، سقط جنین، زایمان زودرس، مرگ داخل رحمی جنین، حاملگی های خارج رحمی، امکان پارگی زودرس کیسه آب، افزایش میزان خونریزی های پس از زایمان، و چسبندگی غیرطبیعی جفت وجود دارد.
آمار ناهنجاری های مادرزادی در جنین مادرانی که فیبروم رحمی دارند دو برابر زنان دیگر است. البته این جمله بدین معنا نیست که وجود فیبروم موجب ناهنجاری در جنین می شود، بلکه بدین معناست که، براساس آمارهای موجود، در مادر متبلا به فیبروم، جنین نیز همزمان به ناهنجاری مادرزادی مبتلا بوده است. هنوز علت این مسئله مشخص نشده است، اما برای احتیاط توصیه می شود که زنان دارای فیبروم پیش از تصمیم به بارداری با پزشک خود مشورت کنند.
یعنی ترجیحا باید سقط جنین کنند؟
نه. وجود فیبروم به هیچ وجه عمل سقط را الزام آور نمی کند. فقط در زنانی که دارای فیبروم زیرمخاطی (داخل حفره رحم) هستند رشد فیبروم در سه ماهه اول و دوم بارداری می تواند به خونریزی زیاد و سقط جنین منجر شود. در دو نوع فیبروم دیگر خطری جنین را تهدید نمی کند و فقط بزرگ شدن فیبروم ممکن است به روده یا مثانه مادر فشار وارد کند و به اختلال دفع وی منجر شود یا آنکه باعث مسدود شدن حالب شود.
پس زنانی که فیبروم رحمی دارند می توانند باردار شوند؟
– بله. البته به تعداد و محل فیبروم های رحم و همچنین نظر پزشک متخصص بستگی دارد. اگر پزشک احساس کند که حاملگی ممکن نیست یا بیمار باردار نشده یا اینکه باردار شده و سقط کرده یا زایمان زودرس کرده است، در این گونه موارد ممکن است تشخیص دهد که قبل از بارداری ابتدا جراحی صورت گیرد و بعد، با فاصله زمانی مشخص پس از جراحی، به بارداری اقدام شود.
وجود فیبروم ها هنگام بارداری ممکن است چه عوارضی ایجاد کند؟
– اگر زنی با وجود فیبروم در رحم باردار شود، به علت تغییرات هورمونی در این دوران (به خصوص در سه ماه اول و دوم بارداری) ممکن است فیبروم هایش بزرگ تر شوند. در این دوران گاه در داخل فیبروم ها خونریزی ایجاد می شود که با درد شدید شکم به صورت حاد و ناگهانی و تب بالا همراه است و در بسیاری از موارد امکان دارد با آپاندیسیت یا کیست پاره شده تخمدان اشتباه گرفته شود و اگر دقت نشود می تواند به جراحی غیرضروری در دوران بارداری بینجامد که عوارض فراوانی از جمله زایمان زودرس در پی خواهدداشت.
در صورت بروز خونریزی در داخل فیبروم در دوران بارداری لازم است بیمار تا زمان کنترل خود به خودی علائم و قطع درد در بیمارستان بستری شود و با مسکن و تب بُر تحت نظر باشد. البته در اکثر موارد به جراحی نیازی نیست. فیبروم های متعدد زیرمخاطی که در داخل لایه داخلی رحم برجسته هستند ممکن است سبب ایجاد سقط در سه ماهه اول یا دوم بارداری شوند. حتی گاهی علت سقط های مکرر (بیش از سه سقط در سابقه بیمار) همین فیبروم ها هستند که در این صورت درمان جراحی و برداشت فیبروم ها قبل از به بارداری مجدد ضروری است.
گاهی نیز فیبروم های زیرمخاطی ممکن است به علت کم کردن فضای داخلی رحم باعث ایجاد زایمان زودرس شوند. همچنین فیبروم های بزرگ که در قسمت تحتانی و نزدیکی دهانه رحم قرار دارند ممکن است در ماه آخر بارداری و در هنگام زایمان طبیعی باعث عدم پیشرفت زایمان شوند و به صورت مانعی در راه خروجی جنین عمل کنند که در این صورت انجام عمل سزارین ضروری است.
برای کنترل درد در زنان بارداری که فیبروم دارند چه باید کرد؟
– تنها راه کنترل درد به طوری که آسیبی به جنین نرسد استفاده از مسکن تجویزشده توسط پزشک متخصص است. این زنان باید در نظر داشته باشند که خطر زایمان زودرس و زایمان به طریق سزارین و همین طور عفونت های پس از زایمان برایشان وجود دارد و به همین دلیل باید با دقت بیشتری تحت نظر پزشک متخصص قرار بگیرند.
می توان از به وجود آمدن فیبروم جلوگیری کرد؟
– تاکنون روشی قطعی برای پیشگیری از بروز فیبروم یافت نشده است، ولی برخی موارد چون حاملگی به موقع، انجام ورزش و فعالیت های بدنی، تغذیه صحیح و رعایت بهداشت می تواند در پیشگیری از این بیماری موثر باشد.
– جراحی لاپاراسکوپی از سال ۱۹۷۲ در دنیا انجام می شود. امروز تقریبا هرنوع عملی را که با جراحی باز بتوان انجام داد با لاپاراسکوپی نیز می توان انجام داد. در حال حاضر جراحی هایی مثل کیست تخمدان یا برداشتن رحم به روش لاپاراسکوپی انجام می شود. جراحی های جدیدتر مثل تخمدان و سرطان گردن رحم هم کم کم جایش را در عمل های جراحی به روش لاپاراسکوپی باز می کند.
این روزها لاپاراسکوپی در دمان نازایی بسیار کارآمد شده و درمان مشک لاتی نظیر انسداد و چسبندگی دیواره رحم، IVF یا کاشت تخمک بارورشده از طریق لاپاراسکوپی انجام می شود. این نوع جراحی کم تهاجمی ترین عملی است که به عنوان یک ابزار تشخیصی و اقدام جراحی برای بررسی و معاینه اعضای شکمی و لگنی یا قفسه سینه و سر و گردن صورت می گیرد. با انجام لاپاراسکوپی می توان تکه های بافتی را برای نمونه برداری جمع آوری کرد.
این عمل در حوزه زنان کاربرد زیادی در معاینه قسمت های خارجی رحم، لوله های فالوپ و تخمدان ها دارد و به ویژه در مواردی که با استفاده از روش های تصویربرداری تشخیصی (سونوگرافی و توموگرافی رایانه ای) نتوان علت بیماری را تشخیص داد، موارد استفاده زیادی دارد. لاپاراسکوپی در جراحی عمومی برای بررسی اعضای شکمی مثل کیسه صفرا، مجاری صفراوی، کبد، آپاندیس و روده ها به کار می رود.
اگر اندازه فیبروم بسیار بزرگ شود موجب ورم کردن معده می شود. طوری که فرد باردار به نظر می رسد. علت دقیق بروز فیبروم نامشخص است اما تحقیقات نشان داده احتمال بروز این عارضه در زنانی که دوران قاعدگی شان زودتر از موعد معمول شروع می شود، بیشتر است. اگرچه استفاده از هورمون های زنانه ارتباط نزدیکی با بروز فیبروم دارد اما قرص های ضدبارداری در این زمینه نقشی ندارند.
یکی از روش های درمانی خوردن غذاهای سرشار از آهن نظیر انواع گوشت، مرغ، ماهی، سبزیجات ریشه ای، حبوبات، و نان های غنی شده از آهن و غلات است. شاید وضعیت شما طوری باشد که پزشکتان، به زغم توصیه به مصرف تمامی این غذاها، قرص مکمل آهن نیز برایتان تجویز کند.
زنانی که خونریزی های غیرعادی را در دوران قاعدگی تجربه می کنند دچار کم خونی می شوند. درمان نکردن کم خونی می تواند به رخوت و خمودگی و در بسیاری از موارد به مشکلات قلبی منجر شود.
معمولا فیبروم اختلالی در توانایی باروری و بارداری زنان ایجاد نمی کند. اما برخی زنان با داشتن فیبروم حاملگی و زایمان سختی را تجربه می کنند. فیبرومی که بر دیواره درونی رحم رشد کرده باشد در چسبندگی تخمک بارور شده مشکل ایجاد می کند.
از هر چهار زن، سه زن مبتلا به فیبروم رحمی هستند که بیشتر آنها هم از آن بی‌خبرند چون اغلب علایم خاصی ندارد و ممکن است از سوی پزشک و به طور اتفاقی تشخیص داده شود.
به طور کلی فیبروم رحمی مشکل خاصی به وجود نمی‌آورد و در بیشتر موارد احتیاجی هم به درمان ندارد. البته اگر بیمار احساس ناراحتی کند، می‌توان آن را مورد درمان قرار داد و یا با جراحی کوچک‌تر کرد یا از بین برد. فقط در برخی موارد نادر است که فیبروم رحمی با درد شدید و ناگهانی همراه است و نیاز به درمان فوری دارد.
گرد آوری : جوانی ها
هر آنچه که باید در مورد فیبروم بدانید ، بارداری ، بیماری رحم ، فیبروم ، قاعدگی ، لاپاراسکوپی ، یائسگی ، رحم ، کم خونی ، بیماری های زنان ، تخمدان ، تومور
