تصلب شرایین یکی از دلایل اصلی حمله‌های قلبی، سکته و بیماری عروق محیطی است که به طور عمومی بیماریهای قلبی-عروقی نامیده می‌شوند. بیماریهای قلبی-عروقی یکی از اصلی‌ترین علل مرگ در سراسر جهان به شمار می‌رود.
تصلب شرایین یا آترواسکلروزیس (Atherosclerosis) – سخت و باریک شدن رگ‌های خونی – بسیار آرام و خاموش پیشرفت کرده و آرام‌آرام موجب مسدود شدن رگ‌های خونی شده و جریان خون را به خطر می‌اندازد.
اگر می‌خواهید بدانید این بیماری چطور ایجاد می‌شود، چه کسانی به آن مبتلا می‌شوند و چرا، این مقاله را تا انتها مطالعه کنید. جالب است بدانید که این بیماری کشنده قابل پیشگیری و درمان است.
چه چیز موجب بروز تصلب شرایین می‌شود؟
شریان‌ها رگ‌های خونی هستند که خون را از قلب به سراسر بدن منتقل می‌کنند. این رگ‌ها با لایه‌ای از سلول‌ها که اندوتلیوم نامیده می‌شوند پوشانده شده‌اند. اندوتلیوم در تلاش است داخل این شریان‌ها را صاف و صیقلی نگه دارد که جریان خون راحت صورت گیرد.
طبق نظر کارشناسان، تصلب شرایین با تخریب اندوتلیوم که بخاطر فشارخون بالا، کشیدن سیگار یا کلسترول بالا اتفاق می‌افتد، آغاز می‌شود. این تخریب موجب ایجاد پلاک یا رسوب می‌شود.
وقتی کلسترول بد یا LDL از اندوتلیوم تخریب‌شده عبور می‌کند، وارد جداره شریان می‌شود. این باعث می‌شود گلوبول‌های سفید خون وارد شده و بخواهند کلسترول بد را هضم کنند. به مرور زمان، انباشته شدن کلسترول و سلول‌ها باعث ایجاد رسوب در شریان می‌شود.
پلاک یا رسوب درواقع انباشته شدن کلسترول، سلول‌ها و پسمانده‌هایی است که باعث ایجاد برآمدگی در دیواره شریان می‌شود. با پیشرفت تصلب شرایین، این برآمدگی بزرگ‌تر می‌شود. و وقتی به اندازه کافی بزرگ شد، باعث انسداد شریان می‌شود. این اتفاق در کل بدن شما خواهد افتاد. درنتیجه آن، نه تنها قلبتان به خطر می‌افتد بلکه در معرض سکته و سایر مشکلات و بیماری‌ها نیز قرار خواهید گرفت.
تصلب شرایین معمولاً هیچ علائم و نشانه‌ای تا سنین میان‌سالی یا پیری ندارد. اما با جدی‌تر شدن این باریک شدن رگ‌ها، در جریان خون خلل ایجاد کرده و باعث درد می‌شوند. این انسدادها ممکن است باعث پارگی نیز شده و موجب می‌شود خون در محل پارگی داخل رگ لخته شود.
تصلب شرایین و حمله‌های پلاک
پلاک‌های ایجاد شده در اثر تصلب شرایین به طرق مختلف عمل می‌کنند.
۱. ممکن است داخل دیوار رگ بمانند. پلاک در آنجا تا اندازه‌ای مشخص رشد کرده و متوقف می‌شود. ازآنجاکه این پلاک جریان خون را مسدود نمی‌کند، موجب بروز علائمی نخواهد شد.
۲. پلاک‌ها آرام‌آرام و به صورتی کنترل‌شده در مسیر جریان خون رشد می‌کنند و در آخر موجب انسداد می‌شوند. درد در سینه و پاها یکی از علائم معمول آن است.
۳. بدترین وضعیت در این مشکل این است که این پلاک‌ها به طور ناگهانی پاره شده و باعث لخته شدن خون در شریان شود. اگر این مشکل در مغز ایجاد شود، موجب سکته و در قلب موجب حمله قلبی خواهد شد.
پلاک‌های ایجاد شده در تصلب شرایین موجب سه بیماری متداول قلبی-عروقی می‌شوند:
۱. بیماری قلبی کرونری: پلاک‌های اصلی در شریان‌های قلب موجب آنژین (درد قفسه سینه) می‌شود. پارگی ناگهانی پلاک‌ها و لخته شدن خون موجب مرگ عضلات قلبی می‌شود. این یک حمله قلبی یا انفارکتوس میوکارد می‌باشد.
۲. بیماری عروق مغزی: پلاک‌های پاره‌شده در شریان‌های مغز موجب سکته می‌شوند که می‌تواند تخریب دائمی مغز را به دنبال داشته باشد. انسداد موقتی در شریان هم می‌تواند موجب حملات ایسکمی گذرا (TIA) شود که علائم هشداردهنده سکته هستند.
۳. بیماری عروق محیطی: باریک شدن شریان‌های پا که بخاطر پلاک ایجاد می‌شود، موجب ضعیف شدن گردش خون شده و در زمان راه رفتن ایجاد درد کرده و بهبود زخم‌ها را نیز کند می‌کند. نوع جدی و شدید این بیماری می‌تواند منجر به انفارکتوس شود.
چه کسانی به تصلب شرایین مبتلا می‌شوند؟
شاید بهتر باشد بگوییم چه کسانی به تصلب شرایین مبتلا نمی‌شوند.
تصلب شرایین زود شروع می‌شود. در سربازان جوان امریکایی که در جنگ کره و ویتنام کشته شدند، مشخص شد که یک سوم آنها نشانه‌های اولیه تصلب شرایین را داشتند.
حتی امروز نیز تعداد زیادی از جوانان نشانه‌هایی از این بیماری را در خود دارند. در تحقیقی که روی ۲۶۲ فرد به ظاهر سالم انجام گرفت، مشخص شد که:
۱. ۵۲٪ به نوعی از تصلب شرایین مبتلا بودند.
۲. ۸۵٪ از آنهاییکه بالاتر از ۵۰ سال سن داشتند، دچار تصلب شرایین بودند.
۲. ۸۵٪ از آنهاییکه بالاتر از ۵۰ سال سن داشتند، دچار تصلب شرایین بودند.
۳. ۱۷٪ از نوجوانان نیز به تصلب شرایین مبتلا بودند.
هیچکدام از این افراد علائمی نداشته و در تعداد بسیار کمی از آنها شریان‌های خونی باریک شده بودند. این نوع اولیه بیماری بود که فقط توسط آزمایشاتی خاص قابل تشخیص بود.
اگر ۴۰ سال دارید و به طور عمومی سالم هستید، ۵۰٪ احتمال ابتلا به تصلب شرایین جدی را در طول زندگی‌تان دارید. با بالا رفتن سن این خطر بیشتر می‌شود. اکثریت افراد بزرگسال بالای ۶۰ سال به نوعی از تصلب شرایین مبتلا هستند اما هیچ علائم مشخصی ندارند.
اما خوشبختانه، آمار مرگ‌ومیر ناشی از تصلب شرایین طی ۳۰ سال گذشته تا ۲۵ درصد کاهش داشته است. این هم بخطار تغییر در سبک زندگی مردم و ارتقای درمان‌های پزشکی است.
پیشگیری از تصلب شرایین
تصلب شرایین یک بیماری پیش‌رونده است اما قابل پیشگیری است. بعنوان مثال، ۹ عامل خطرزای زیر دلیل اصلی ۹۰٪ حملات قلبی است:
۱. کشیدن سیگار
۲. کلسترول بالا
۳. فشارخون بالا
۴. دیابت
۵. چاقی ناحیه شکم
۶. استرس
۷. نخوردن میوه‌ها و سبزیجات
۸. مصرف نوشیدنی‌های الکلی
۹. نداشتن ورزش منظم
احتمالاً متوجه شده‌اید که همه اینها یک وجه اشتراک دارند: می‌توانید تغییری در آن ایجاد کنید. متخصصین همه بر این عقیده‌اند که با کاهش عوامل خطرزا می‌توانید احتمال بروز بیماریهای قلبی-عروقی را کاهش دهید.
مصرف یک عدد قرص آسپرین در روز برای آنهایی که در خطر متوسط تا بالای این بیماری قرار دارند اهمیت زیادی دارد. آسپرین از لخته شدن خون جلوگیری می‌کند. قبل از شروع مصرف این دارو حتماً به پزشکتان مشورت کنید زیرا ممکن است عوارض جانبی برایتان به همراه داشته باشد.
درمان تصلب شرایین
وقتی انسدادی ایجاد می‌شود، دیگر تغییری در آن ایجاد نمی‌شود و همان جا می‌ماند. اما با مصرف دارو و ایجاد تغییراتی در سبک زندگی، رشد این پلاک‌ها کندتر شده یا متوقف می‌شود. با درمان‌های قوی حتی ممکن است سایز آنها کوچک‌تر شود.
۱. تغییر در سبک زندگی: کاهش عوامل خطرزای مربوط به سبک زندگی می‌تواند روند پیشرفت تصلب شرایین را کندتر کند. این یعنی داشتن یک رژیم‌غذایی سالم، ورزش کردن و سیگار نکشیدن. این تغییرات در سبک زندگی باعث از بین بردن انسداد نخواهد شد اما ثابت شده است که می‌تواند خطر بروز حملات قلبی و سکته را کاهش دهد.
۲. مصرف دارو: مصرف داروهای کلسترول بالا یا فشارخون پیشرفت تصلب شرایین را کندتر کرده و خطر بروز حمله قلبی و سکته را نیز پایین می‌آورد.
پزشکان می‌توانند با استفاده از روش‌ها و تکنیک‌های تهاجمی، انسداد را باز کنند:
۱. آنژیوگرافی: کاتتریزاسیون قلبی-عروقی با آنژیوگرافی رگ‌های کرونری یکی از متداول‌ترین عمل‌های آنژیوگرافی است. در این عمل یک لوله باریک را از پا یا دست وارد یک رگ می‌کنند و پزشکان می‌توانند از این طریق به شریان آسیب‌دیده دسترسی داشته باشند. انسدادها از طریق تصویربرداری رادیولوژی قابل مشاهده است. آنژیوپلاستی نیز می‌تواند شریان مسدودشده را باز کند.
۲. عمل جراحی بایپس: پزشکان یک رگ خونی سالم (که معمولاً از پا یا سینه گرفته می‌شود)، کاشت می‌کنند. آنها از این رگ خونی سالم برای عبور دادن قسمت مسدودشده توسط تصلب شرایین استفاده می‌کنند.
این عمل‌ها با مشکلاتی همراه است و معمولاً برای بیمارانی انجام می‌گیرد که علائم حاد این بیماری‌ها را داشته و یا بخاطر تصلب شرایین دچار محدودیت‌هایی شده باشند.
گردآوری: جوانی ها
علل و نشانه های تصلب شرایین و راه پیشگیری و درمان,تصلب شرایین,جراحی,بیماری,پزشکی,جراحی بایپس,رگ خونی,آنژیوپلاستی,رادیولوژی,آنژیوپرافی,دارو,قلبی و عروقی,کلسترول,سبک زندگی,سیگار,ورزش,آسپرین,نوشیدنی های الکلی,میوه و سبزیجات,استرس,فشار خون,دیابت,چاقی,عروق مغزی,قلبی کرونری,سکته,مرگ,آترواسکلروزیس
