مسواک به پارسی دندان سای ابزاری است بهداشتی که از آن برای پاکیزگی دندان و لثه و زبان استفاده می‌کنند.
آیا میدانستید دلیل ابتلا به بسیاری از بیماریهای خطرناک مانند سکته، دیابت، ناباروری، آلزایمر و… مسواک نزدن است؟!
برای بسیاری از مردم رفتن به دندانپزشکی یکی از ترسناک‌ترین تجربه‌های دنیاست. اما درمان پوسیدگی دندان‌ها و توجه به سلامت و بهداشت دهان نه فقط برای داشتن دندان‌های سفید و زیبا مفید است بلکه می‌تواند جان انسان‌ها را از خطر مرگ نجات دهد.
مراجعه مرتب به دندانپزشک، مسواک زدن منظم و داشتن دهان پاکیزه طول عمر را افزایش داده و از بسیاری از بیماریهای خطرناک مانند کم‌خونی و سکته پیشگیری می‌کند. دانشمندان هر روز رابطه تازه‌ای را بین یکی از بیماریهای مرتبط با لثه و دیگر بیماریهای مزمن پیدا می‌کنند.
مسواک نزدن می‌تواند باعث ابتلا به بسیاری از بیماریهای مزمن و خطرناک مانند سکته، حمله قلبی، دیابت، فشار خون بالا و حتی ناباروری شود. آمارها تخمین زده می‌شود نیمی از جمعیت جهان به یکی از انواع بیماریهای لثه دچار باشند. ولی خبر خوب این است که اگر یک فرد مسواک زدن را شروع کند و به فکر درمان پوسیدگی دندان‌های خود بیفتد این عوامل خطرزا به‌تدریج برطرف می‌شود و حتی ممکن است بعضی از بیماریهای او به طور کامل درمان شوند.
بیشتر بیماریهای مرتبط با لثه درمان‌پذیر هستند و البته با رعایت نکات بسیار ساده می‌توان از درصد زیادی ازآنها پیشگیری کرد. در این مطلب آسمونی سعی می‌کنیم بیماری‌هایی را معرفی کنیم که درصورت رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان ممکن است در آینده نزدیک سراغ شما بیایند.
می‌توانید با انجام کارهای بسیار ساده مانند دو بار مسواک زدن در روز، محدود کردن استفاده از نوشیدنی‌های شیرین، سیگار نکشیدن و مراجعه به دندانپزشک هر دو سال یک بار تا حد زیادی از ابتلا به آنها پیشگیری کنید.
بیماری قلبی و سکته
معمولا بیماریهای لثه با تشکیل پلاک‌ها روی دندان شروع می‌شوند. این پلاک‌ها لایه چسبنده‌ای هستند که از غذا و باکتری تشکیل شده و می‌توانند باعث خونریزی لثه، تورم و ایجاد بیماری در آن شوند.درمان این لثه‌های متورم با استفاده از جرم‌گیری، استفاده از دهانشویه‌ها و ژل‌های آنتی‌بیوتیک به‌طور قابل توجهی می‌تواند تشکیل پروتئین‌های «سی‌ری‌اکتیور» و «فیبرینوژن» را کاهش دهد.
بالا رفتن میزان این پروتئین‌ها در خون احتمال ابتلا به بیماریهای قلبی را هم به‌شدت افزایش میدهد. در یکی دیگر از تحقیقات، پزشکان بیمارستان و دندانپزشکی سیدنی دندان‌های خراب ۷۰ فرد مبتلا به بیماریهای پیشرفته لثه را کشیدند و متوجه شدند ظرف مدت کوتاهی میزان این ترکیب‌های خطرناک در بدن آنها به‌طور شگفت‌آوری کاهش پیدا کرد.
به‌نظر می‌رسد باکتری‌های موجود در این پلاک‌های دندانی می‌توانند به راحتی وارد جریان خون شده و بعد از وارد شدن به اعضای حیاتی بدن انسان در آنها ایجاد عفونت می‌کنند. همچنین این باکتری‌ها توانایی مسدود کردن جریان خون در رگ‌های قلبی را دارند که در موارد شدید خطر ایست قلبی را در افراد مسن افزایش می‌دهند.
احتمال ابتلا به حمله قلبی در زنانی که دچار بیماریهای لثه هستند تا دوبرابر نسبت به دیگران بیشتر است. در یک مطالعه دیگر هم مشخص شد، اشخاصی که کمتر از ۲۱ دندان در دهان خود دارند با احتمال ۶۵ درصد بیشتر به حمله قلبی دچار می‌شوند و یک فرد سالم باید ۳۲ دندان در دهانش داشته باشد.
فشار خون بالا
رابطه مستقیمی بین بیماریهای لثه و افزایش فشار خون در انسان‌ها وجود دارد.
افزایش فشار خون می‌تواند اعضای مختلفی از جمله قلب، عروق خونی، کلیه‌ها و مغز را تحت‌تاثیر قرار دهد. از این بیماری با عنوان قاتل خاموش یاد می‌شود زیرا بیشتر اوقات بدون علامت است و فرد تا مدت‌ها متوجه وجود آن در بدن خود نمی‌شود.
جالب است بدانید نزدیک به ۹۵درصد از مردم در زندگی خود به فشار خون بالا مبتلا می‌شوند. اما درجات آن در هر فرد با توجه به شیوه زندگی، میزان فعالیت بدنی و وزن متفاوت است. در این بین افرادی که دندان‌های زرد و پوسیده دارند و با مسواک زدن بیگانه هستند باید حتما منتظر ابتلا به فشارخون بالا باشند.
بیماریهای ریوی
دانشمندان در آخرین تحقیقات خود متوجه ارتباط قدرتمندی بین بهداشت دهان و ابتلا به بیماری انسداد ریوی مزمن یا COPD شدند. در این بیماری که چهارمین عامل مرگ و میر در ایالات‌متحده به شمار می‌آید عملکرد سیستم تنفسی به‌تدریج کاهش پیدا می‌کند و ریه‌ها به مرور زمان تخریب می‌شوند.
COPD معمولا با علائمی مانند سرفه‌های مزمن، تنگی نفس، وجود خلط ضخیم و خس‌خس در نفس شناخته می‌شود و از مهم‌ترین عوامل ابتلا به آن می‌توان به آلودگی هوا و سیگار کشیدن اشاره کرد.
باکتری‌های موجود در دهان می‌توانند وارد ریه شده و هر چند وقت یک بار باعث بروز عفونت در این قسمت بسیار حساس بدن شوند. متاسفانه این باکتری‌ها می‌توانند به سرعت تقسیم شده و بخش زیادی از ریه‌ها را فرا بگیرند، به همین دلیل افرادی که دچار بیماریهای ریوی و تنفسی هستند باید بیشتر از دندان‌های خود محافظت کنند.
دیابت
میزان ابتلا به بیماریهای لثه در افرادی که دیابت دارند تا سه برابر بیشتر است.هر قدر وضعیت بهداشت دهان و دندان در یک فرد بدتر باشد، احتمال ابتلای او به دیابت و مرگ و میر بر اثر این بیماری‌افزایش پیدا می‌کند.
البته این ارتباط دو طرفه است، یعنی دیابت هم می‌تواند روی سلامت لثه‌ها تاثیر منفی گذاشته و سرعت خراب شدن دندان‌ها را افزایش دهد. دیابت خطرناک‌ترین بیماری غیرساری در جهان است. متاسفانه این بیماری علائم زیادی ندارد و در موارد حاد حتی ممکن است باعث از کار افتادن اندام‌های حیاتی بدن، نابینایی و حتی قطع عضو شود.
تولد زودرس نوزادان
متاسفانه عوارض مسواک نزدن مادران می‌تواند شامل حال فرزندان آنها هم شود. احتمال تولد زودرس نوزادان در زنان بارداری که بهداشت دهان خود را رعایت نمی‌کنند، بیشتر است. عفونت‌های لثه می‌تواند باعث افزایش پروستاگلاندین و دیگر ترکیبات شیمیایی شود که در روند بارداری یک زن سالم اختلال ایجاد می‌کند.
البته این موضوع جای نگرانی ندارد و با مسواک زدن می‌توان تا حد زیادی از آن را پیشگیری کرد؛ برای مثال احتمال تولد زودرس نوزادان در زنانی که قبل از رسیدن به هفته ۳۵بارداری به دندانپزشک مراجعه کرده و اقدام به درمان بیماریهای دندانی خود کرده‌اند تا ۸۴ درصد نسبت به زنان دیگری که این کارها را انجام نداده‌اند کمتر است.
آلزایمر
۲ سال پیش محققان دانشگاه کلمبیا مطالعاتی را روی تعدادی از مردانی که بالای ۶۰ سال داشتند انجام دادند و متوجه شدند، سالمندانی که دندان‌های خود را از دست داده‌اند، به‌طور مرتب مسواک نمی‌زنند یا لثه‌های بیمار دارند مشکلات بیشتری در به یاد آوردن نام‌ها و اتفاقات دارند.
بیماریهای لثه می‌تواند باعث افزایش تورم در مغز شده و منجر به ترشح یک پروتئین خاص در مغز شود. این پروتئین آمیلوید نام دارد و با حمله به سلول‌های مغزی به آنها آسیب می‌رساند.
آرتروز
معمولا بیماری آرتروز، خود را با تورم و احساس داغ شدگی در مفاصل بدن نشان میدهد. به تازگی دانشمندان آلمانی متوجه شدند، افرادی که لثه‌های متورم دارند با احتمال ۱۰ برابر بیشتر از افراد سالم به این بیماری دچار می‌شوند.البته درصورتی که فرد بیمار لثه‌های خود را درمان کند به‌تدریج علائم بیماری آرتروز هم برطرف خواهد شد.
میزان ترکیبات مضر در خون افرادی که با مراجعه به دندانپزشک پلاک‌های دندانی خود را برطرف کنند، بعد از ۶ هفته به‌طور قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند و همراه با آن درد مفاصل هم کمتر می‌شود. به تازگی توجه جهانی نسبت به ارتباط بین بیماریهای لثه و آرتروز افزایش پیدا کرده است و بر همین اساس تعداد زیادی از کشورها تلاش می‌کنند مردم خود را به رعایت بهتر بهداشت دهان و دندان تشویق کنند.
باکتری‌های چسبیده به دندان‌ها پروتئین‌هایی را داخل جریان خون ترشح می‌کنند که باعث تحریک سیستم ایمنی بدن انسان می‌شود و خود را با دردهای مفصلی نشان میدهد.
سرطان
شاید عجیب به‌نظر برسد اما واقعیت این است که مسواک‌نزدن هم می‌تواند خطر ابتلا به بعضی از انواع سرطان‌ها را در انسان بیشتر کند. به‌طور کلی افرادی که به بهداشت دندان و لثه‌های خود توجه نشان می‌دهند با احتمال ۱۴ درصد کمتر به سرطان دچار می‌شوند.
در بعضی موارد، ارتباط بین بیماریهای لثه و سرطان بسیار بیشتر است. برای مثال یک فرد با دندان‌های خراب و لثه‌های متورم با احتمال ۴۹ درصد بیشتر از دیگران ممکن است به سرطان کلیه دچار شود. احتمال ابتلای این شخص به سرطان‌های لوزالمعده و خون هم به‌ترتیب ۵۴ و ۳۰ درصد نسبت به سایرین بیشتر است.
به‌نظر می‌رسد تورم و بیماریهای مزمن لثه می‌تواند منجر به ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن انسان شده و سلول‌های او را در برابر تومورهای سرطانی آسیب‌پذیر کند. بعضی دیگر از محققان هم معتقدند، باکتری‌های موجود در پلاک‌های دندانی به‌طور مستقیم می‌تواند منجر به تولید بافت‌های سرطانی در اعضای حیاتی بدن شوند.
پوکی استخوان
در افرادی که مسواک نمی‌زنند به‌تدریج استخوان‌های دندان که در ریشه آن قرار گرفته‌اند تحلیل رفته و از بین می‌روند. این عامل باعث از بین رفتن بافت نرم لثه در اطراف دندان شده و در نهایت باعث تخریب کامل دندان می‌شود.
این وضعیت در بعضی از مبتلایان به بیماری لثه می‌تواند نشان‌دهنده ابتلای آنها به بیماری پوکی استخوان باشد. در افراد مبتلا به این بیماری تراکم استخوانی به‌تدریج کاهش پیدا کرده و استخوان‌ها به‌تدریج ضعیف می‌شوند.این موضوع به خصوص در میان زنان بالای ۵۰ سال اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
بعد از رسیدن به سن یائسگی، تراکم بافت استخوانی در زنان کاهش می‌یابد که یکی از دلایل اصلی آن ایجاد تغییرات هورمونی در بدن است. دانشمندان معتقدند، زنانی که زیاد به دندانپزشک مراجعه می‌کنند، حتما باید یک بار آزمایش تراکم استخوان را هم انجام دهند تا از ابتلا نداشتن خود به پوکی استخوان اطمینان پیدا کنند.
چگونه به‌طور صحیح مسواک بزنیم؟
۱- سر مسواک را مطابق شکل روی دندان‌های خود قرار دهید و سپس مسواک را طوری بچرخانید که زاویه بین سر آن و خط فاصل بین دندان و لثه ۴۵ درجه شود. از دندان‌های عقب سمت چپ شروع کنید و درحالی‌که مسواک را در دایره‌های کوچک می‌چرخانید به آرامی به جلو بیایید. این حرکت را حداقل ۲۰ ثانیه انجام دهید.
۲-با همین روش به سمت دندان‌های جلو بیایید و به آرامی به سمت دیگر فک خود حرکت کنید. فراموش نکنید که در تمام این مدت، مسواک باید به شکل چرخشی روی دندان ها حرکت کند. بعد از تمام شدن سطح جلویی دندان‌های فک بالا، سطح پشتی دندان‌ها را نیز به این شکل مسواک بزنید و سپس سراغ فک پایین بروید.
۳- برای شستن قسمت پشتی دندان‌های جلویی مطابق شکل مسواک را قرار دهید و باز هم با حرکت چرخشی مسواک را حرکت دهید.
۴- همین کار را برای دندان‌های جلویی فک پایین هم تکرار کنید.
۵- بعد از کشیدن مسواک روی سطوح جلویی و پشتی دندان‌ها، مسواک را بالای دندان قرار داده و باز هم به شکل چرخشی سومین سطح را تمیز کنید.
۶- در انتها با شستن زبان، کار مسواک زدن به پایان می‌رسد. با اینطور مسواک زدن هم باکتری‌های روی زبان از بین می‌روند و هم نفس شما خوشبو می‌شود.
آیا میدانستید مسواک نزنید نابارور می شوید ، مسواک ، سکته ، دیابت ، ناباروری ، آلزایمر ، لثه ، فشارخون ، بیماریهای ریوی ، آرتروز ، سرطان ، پوکی استخوان
